حذف پرورشی در دوران اصلاحات؛ کاهش ساعت دینی و قرآن در دوران اعتدال/ جایگزینی تربیت دینی با تربیت اخلاقی! + جدول

بصیر، در ماه‌های پایانی سال ۹۴ زمزمه‌ها و شایعاتی مبنی بر کاسته شدن از ساعات درس تعلیمات دینی و قرآن در دوره دوم متوسطه به گوش رسید که در نهایت مسئولین در وزارت آموزش و پرورش در سکوت خبری این طرح را عملیاتی کردند.

بر اساس مصوبه آموزش و پرورش برای کاهش ساعات درس دینی، ساعات این درس به همراه قرآن در پایه دهم از ۴ ساعت به ۲ ساعت، در پایه یازدهم از ۳ ساعت به ۲ ساعت و در پایه دوازدهم نیز از از ۳ ساعت به ۲ ساعت کاهش یافته است؛ به عبارت دیگر درس دینی و قرآن در مقطع دبیرستان از ۱۰ ساعت به ۶ساعت رسیده یعنی ۴ ساعت کاهش داشته است.

یکی از روش ها و ترفندهایی که مسئولین آموزش و پرورش به وسیله آن در حال توجیه این اقدام هستند،‌ بازی با اعداد و ارقام بوده تا جایی که آنها مدعی می شوند تنها یک ساعت کاهش درس دینی وجود داشته و این کاهش شامل دروس دیگر نیز می‌شود.

مهدی نوید ادهم، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در توجیه این اقدام آموزش و پرورش گفت: در نظام جدید تحصیلی که بر اساس سند تحول برنامه‌ریزی کردیم و الان ۳-۳-۶ است، در رشته ریاضی و علوم تجربی ۴۶ ساعت آموزش دینی و قرآن در طول ۱۲ سال تحصیلی به ۴۵ ساعت رسیده است؛ یعنی همه دعواها بر سر یک ساعت است.

افزایش ساعات دینی در ابتدایی تنها سه ساعت و کاهش آن در دبیرستان به مدت ۴ ساعت، در حالی صورت گرفته است که با گسترش فضای مجازی و شبکه های اجتماعی و دسترسی دانش آموزان متوسطه به محتواهای شبه انگیز در حال افزایش است و دانش آموزان در این مقطع نیازمند جدی برطرف شدن شبهات و پاسخ به سوالات هستند.

در نظام قبلی درس دینی و درس قرآن در ساعات متمایز از یکدیگر تدریس می شده است و در حالی که این دو درس با یکدیگر ادغام شده اند، دیگر عملاً آموزش قرآن با کاهش ساعات این درس به حاشیه می‌رود؛ چرا که بسیاری از معلمان دینی و قرآن معتقد هستند که همین ساعات قبلی نیز پاسخگوی نیازهای دانش‌آموزان نبوده و غالبا برخی از مباحث به خارج از کلاس و در ساعات تفریح کشیده می‌شده است.

نکته قابل تأمل دیگر اضافه شدن مبحث اخلاق به درس دینی و زندگی است یعنی با کاهش پیدا کردن ۴ ساعته این درس، مبحث جدیدی به آن اضافه شده است که ورود این مبحث به دروس درسی خود شائبه سیاسی داشته و جای بحث است.

از گذشته‌ها یکی از نگاه های انحرافی در حوزه دین، ورود اخلاق و اخلاق گرایی به جای دین و دین گرایی بوده و ورود اخلاق به دین زنگ خطری در این زمینه است.

نوید ادهم در توجیه این مسئله نیز اعلام می کند که این تغییرات بر اساس «اقتضائات زمان و نیازهای جامعه» بوده و دلیل کم شدن برای این است که فضا برای درس‌های جدید باز شود.

وی با بیان اینکه با توضیح فوق مشخص است که حجم کلی آموزش قرآن،‌ دینی و عربی در مجموع یک ساعت کاهش یافت، افزود: تربیت دینی یک مأموریت عام برای کل بدنه آموزش و پرورش و تمام دروس است و روح حاکم بر تمام برنامه‌ها درسی و آموزشی تربیتی خواهد بود.

امانی طهرانی، مدیرکل دفتر تألیف کتب درسی در توجیه کاهش ساعت درس دینی اظهار داشت: تلاش داریم نگاه آموزش مؤثر و عمیق در درس دینی، قرآن و عربی مورد توجه قرار گیرد و در این راستا با یک نگاه دینی به دروس اجتماعی، علوم ، فارسی و هنر ، توجه می‌شود.

آموزش دینی در دروس دیگر مانند علوم، فارسی و … از سوی مسئولین در حالی مطرح شده است که هیچ کدام از کتب درسی مربوط به این مباخث که برشمرده شد، مبنای دینی نداشته و هنوز کتب درسی به صورت کامل اسلامی نشده‌اند.

این همان توجیهی بود که حاجی، وزیر آموزش و پرورش دوران اصلاحات به وسیله آن درس پرورشی را حذف کرد! حاجی معتقد بود که پرورشی وظیفه عام و برای همه معلمان است و می گفت: «ما باید اول وظیفه تربیتی را به معلم برگردانیم. این‌که وقتی معلم درس ریاضی می‌دهد در همان جا درس خداشناسی هم بدهد.»

فراموش نشود که در جریان حذف درس پرورشی از دروس، مقام معظم رهبری با موضع گیری صریح و قاطعانه خود باعث بازگشت مجدد این درس به لیست دروس شدند.

ایشان در این خصوص فرمودند: معاونت پرورشی آموزش و پرورش از جمله بخش‌هایی است که در این زمینه نقش تأثیرگذار و وظیفه سنگینی دارد و باید با اقدامات پرتلاش، هدفمند، هوشمند و سالم از لحاظ اعتقادی، سیاسی و اخلاقی در این مسیر گام بردارد و هرگونه کوتاهی در این زمینه ضربه به آموزش و پرورش و نسل آینده خواهد بود.

اقدامات سیاسی حاجی در دوران تصدی وی بر وزارت آموزش و پرورش مورد انتقاد صریح رهبر انقلاب قرار گرفت تا جایی که ایشان در تیرماه ۸۳ فرمودند: «باید ضمن برطرف کردن خلاء بخش پرورشى در آموزش و پرورش، در خصوص تربیت معلم، تقویت عناصر دینى و فکرى، کمک به مدارس خوب، و اداره صحیح مدارس، بیش از پیش تلاش شود»

بعد از این انتقادات بود که پرورشی به سیستم آموزشی کشور بازگشت؛ امروز هم قطعاً کاهش ساعات درس دینی در متوسطه به میزان ۴ ساعت مورد پذیرش مسئولان تربیتی نبوده و در جایی که خلاء های زیادی برای نوجوانان احساس می‌شود، این کاهش می تواند ضررهای جبران ناپذیری به نسل‌های آینده بزند.

دانا