۱۰ ویژگی گام نهایی چیست؟/ راکتور اراک و نحوه بازرسی ها موضوعات اساسی مورد بحث در مذاکرات وین ۴

به گزارش بصیر، سید عباس عراقچی، مذاکره کننده ارشد ایران در جمع خبرنگاران در وین گفته است طرفین از روز چهارشنبه نگارش متن را آغاز می‌کنند و این یعنی توافق باید در حین نگارش متن به دست آید.

عراقچی همچنین تاکید کرده است که موارد اختلافی میان ایران و ۱+۵ به بیش از ۱۳ مورد می رسد.

در همین حال منابع دیپلماتیک می گویند نگارش متن توافق نهایی در جلسه روز چهارشنبه ایران و ۱+۵ در وین به دو موضوع اختصاص خواهد داشت.

خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از دو دیپلمات دخیل در مذاکرات، نوشته است که طرفین در حالی دور تازه مذاکرات را آغاز کرده‌اند که برخی اختلافاتشان کاهش یافته و برخی دیگر از اختلاف نظرها همچنان پابرجاست.

به ادعای آسوشیتدپرس، نیروگاه آب سنگین اراک و نحوه نظارت‌ها از جمله مواردی است که در مورد آن‌ها پیشرفت حاصل شده است. در مقابل تعداد سانتریفیوژها، بحث توان موشکی، سابقه فعالیت‌های هسته‌ای ایران و همچنین دوره زمانی توافق نهایی، موارد مورد اختلاف طرفین است.

به نظر می رسد ایران و ۱+۵ مذاکرات خود درباره دو موضوع راکتور آب سنگین اراک و بازرسی ها را نهایی کرده اند و حالا می خواهند آنچه را که مذاکره شده مکتوب کنند.

درباره اراک، احتمالا راه حل چیزی شبیه این است که قدرت راکتور از ۴۰ به ۱۰ مگاوات کاهش پیدا کند تا پلوتونیوم تولیدی راکتور در واحد زمان کاهش یابد.

مذاکره کننده ارشد ایران جمع خبرنگاران در این باره گفته است: درباره اراک راه‌حل‌هایی مطرح شده از جمله آن چه آقای صالحی عنوان کردند مبنی بر این‌که با ایجاد تغییراتی فنی در برخی از قسمت‌های راکتور، میزان پلوتونیومی که می‌تواند باعث نگرانی باشد را کاهش دهند. این قطعا با حفظ ماهیت آب سنگین اراک خواهد بود و اراک به مسیر طراحی شده خودش ادامه خواهد داد.

هر چند عراقچی سعی دارد تغییر در بازطراحی اراک را یک موضوع معمول و بی اهمیت جلوه دهد اما همانگونه که رجانیوز پیش از این گزارش داده است (+) با بازطراجی راکتور اراک این راکتور که هم اکنون تقریبا در مرحله بهره برداری قرار دارد و حتی سوخت آن نیز تولید شده است برای سالهای طولانی (بین ۱۵ تا ۲۰ سال) به تعویق بیافتد.

علاوه بر موضوع آب سنگین اراک، ساختار بازرسی ها از ایران نیز از دیگر موضوعاتی به حساب می آید که گفته می شود طرفین به یک راه حل اولیه به آن دست پیدا کردند.

مقامات غربی از جمله وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرده بودند که رژیم بازرسی ها از ایران بسیار گسترده خواهد بود.

لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه نیز همزمان با آغاز مذاکرات وین درباره لزوم تشدید بازرسی ها از ایران گفت: خط مشی ما مشخص است: تنها یک رویکرد سختگیرانه این امکان را بوجود می آورد که تأیید کنیم اهداف برنامه هسته ای ایران منحصرا صلح آمیز است.»

با توجه به تاکید مقامات غربی به گستردگی بازرسی ها که به مراتب فراتر از از سوی دیگر موضوع درباره بازرسی ها هم نمی دانیم موضع تیم ایرانی چیست ولی احتمال دارد راه حل تفاهم شده این باشد که یک رژیم بازرسی ویژه برای ایران معین شود که در یک قطعنامه شورای امنیت تصویب خواهد شد.

این رژیم بازرسی حتی از پروتکل الحاقی هم فراتر خواهد بود.

اگر در مذاکرات وین ۴ نگارش متن مربوط به این دو موضوع انجام شود، روند طبیعی این خواهد بودکه مذاکرات بعدی گام نهایی به مسائل بعدی اختصاص پیدا کند.

گام نهایی مرحله ای است که پس از آن با موضوع هسته ای ایران همانند دیگر کشورهای عضو ان پی تی برخورد می شود یا به گفته مسئولان وزارت امور خارجه پس از این مرحله، پرونده هسته ای ایران شکل عادی به خود می گیرد. بر اساس توافقنامه ژنو گام نهایی دارای ویژگی های زیر است:

۱۰ ویژگی گام نهایی

۱)ظرف مدت کمتر از یک سال پس از پذیرش توافقنامه ژنو، کار مذاکرات آن را به اتمام می رسد و اجرای مفاد آن آغاز می شود.

۲) دارای بازه زمانی بلند مدت است. (برخی از منایع، از تلاش غرب برای تحمیل بازه ۲۰ ساله به ایران خبر می دهند.)

۳)درآن حقوق و تکالیف اعضای معاهده ان‌پی‌تی و توافقنامه‌های پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مشخص می شود.

۴) تمام تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، چند جانبه و ملی وضع شده علیه فعالیت‌های هسته‌ای، و نیز تحریم‌های مربوط به روابط تجاری، تکنولوژی، امور مالی و انرژی، بر اساس یک برنامه زمانی مورد توافق دو طرف برچیده می شود.

۵) در گام نهایی یک برنامه غنی سازی مورد توافق دو طرف با در نظر گرفتن معیار‌های منطبق بر نیازمندی‌های عملی و نیز اعمال محدودیت بر گستره و سطح فعالیت‌های غنی سازی، ظرفیت آن، محل انجام آن و ذخایر اورانیوم غنی شده، برای مدت زمان مورد توافق در نظر گرفته می شود.

۶) در گام نهایی مسائلی که از آن به عنوان نگرانی های ۱+۵ خوانده می شود مربوط به راکتور اراک به صورت کامل برطرف می شود که بر اساس آن هیچگونه بازفرآوری انجام نخواهد شد و تأسیساتی که قادر به انجام بازفراوری باشد، ایجاد نمی‌گردد.

۷) در این گام اقدامات مورد توافق ایران و ۱+۵ درباره شفاف سازی و تقویت و افزایش نظارت‌ها به صورت کامل اجرا می شود.

۸) پروتکل الحاقی، که نیازمند ایفای نقش رئیس جمهور و مجلس در ایران است تصویب و اجرا می شود.

۹)فعالیت های تحقیق و توسعه با توافق طرفین ادامه پیدا می کند.

۱۰) در خصوص گام نهایی و هر یک از گامهای میانی، این اصل اساسی که «تا در مورد همه چیز توافق نشود، در خصوص هیچ چیزی توافق حاصل نشده است» اعمال می شود.

در پی اجرای موفقیت‌آمیز گام نهایی (یعنی بعد از یک پروسه ۱۰ الی ۲۰ ساله) با برنامه هسته‌ای ایران نیز همانند برنامه‌های غیر تسلیحاتی هسته‌ای دیگر کشورهای عضو ان‌پی‌تی برخورد خواهد شد.

منبع: بلاغ