زکات ندادن مساوی است با خریدن غضب خدا

بصیر، نخستین اجلاس ملی زکات با حضور آیت الله عالمی نماینده ولی فقیه در امر زکات و حجت الاسلام محسن قرائتی رئیس ستاد اقامه نماز و آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی و آیت الله رشاد صبح امروز سه شنبه ۱۱ خردادماه در سالن آمفی تئاتر حج و زیارت برگزار شد.

آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در این اجلاس گفت: بحث های قرآنی و روایی زکات بسیار مفصل است و در این جلسه مقداری را بزرگان فرمودند. من هم به سهم خود نکاتی را عرض می کنم. جمع آوری زکات یکی از ثمرات انقلاب اسلامی است. اگرچه این امر دیر شروع شد. در احادیث و روایات هم برای زکات دادن و هم برای مانعین زکات، آثاری عنوان شده است. آثاری که برای زکات است اختصاص به زکات واجب ندارد. تطهیر و تزکیه ای که ذیل آیات آمده اختصاص به زکات واجب ندارد. در مواردی که فقهای ما فرمودند زکات واجب است همین آثار برای زکات مستحب هم وجود دارد. باید روایات و آیات زکات برای مردم خوانده شود.

امام صادق(ع) فرمودند: کسی که مال دارد اما بخل می ورزد و زکات واجب یا مستحبش را نمی پردازد وقتی از دنیا می رود، مورد غضب خدا قرار می گیرد. حالا ممکن است مال او به فرزندانش برسد و در راه معصیت یا در راه اطاعت خدا خرج شود. در قیامت می بینند این ثواب زکات دادن برای فرزند داده می شود و موجب پشیمانی اصل صاحب مال می شود. اگرچه اصل مال برای پدر بوده است. باید مردم مال شان در راه اطاعت از خدا مصرف شود. راه این کار و راه حفظ اموال، زکات دادن است؛ هم زکات واجب هم زکات مستحب.

وی افزود: اگر درباره زکات، خمس یا حدود الهی انسان کم بگذارد روایت می گوید که سنت خدا این است که دو برابرش را بیشتر باید در راه باطل خرج کند. قرآن زکات را قرین نماز قرار داده است.

امام صادق(ص) فرمود: در بعضی روایات هم هست که کسی که زکات نمی دهد، نمازش نیز قبول نیست. یعنی انگار اصلا نماز نخوانده است. کسی که زکات نمی دهد خواندن و نخواندن نمازش یکی است.

لنکرانی تصریح کرد: بین زکات و خمس فرق وجود دارد. در باب خمس ما امر به اینکه فقیه حاکم خمس را از مردم بگیرد بر حسب اولی نداریم. در باب زکات پیامبر مامور به اخذ زکات شده است.

وی افزود: آیات انفاق در قرآن زیاد است که از آنچه ما به شما دادیم انفاق کنید. اما زکات در اطراف حکومت پیامبر به صورت یک امر واقع شد. وقتی آیه شریفه زکات نازل شد و ماه رمضان هم بود رسول اکرم(ص) به منادی گفت به مردم ندا دهید که همانطور که نماز بر شما واجب است، زکات هم بر شما واجب است. اگر کسی نماز نخواند یا خمس ندهد، نمی شود از مسجد بیرونش کرد. پیامبر(ص) در انظار عمومی گفت این فرد خمس نمی دهد اما باید از مردم سوال کرد آیا زکات داده ای یا نه؟ اگر خودشان گفتند زکات بر ما واجب نیست باید به همان اندازه کفایت کرد. پرسیدنش هم لازم است حتی باید خصوصیات و شرایطش را توضیح داد.

لنکرانی ادامه داد: با جمع آوری زکات می خواهیم مردم را از غضب خدا حفظ کنیم و در روایات زکات داریم اگر کسی زکات ندهد غضب خدا را برای خودش خریده است. همچنین در روایات داریم اگر کسی برای جمع آوری زکات نرود و تارک جمع آوری زکات باشد مانند مانع زکات دادن است و مانند کسی است که زکات دادن بر آن واجب است و زکات نمی دهد. زکات دادن چه در نظام اسلامی و چه غیراسلامی واجب است. در ادیان گذشته هم از اول زکات دادن تشریع شده بود ولی تنها در اسلام این همه روی مساله زکات تاکید شده است. در روایات دیگر داریم اخفای زکات نوعی نفاق است. باید مردم را با این مسائل آگاه و فرهنگ سازی کنیم.

وی افزود: در بحث زکات اهمیت جریان فقه حکومتی که مقام معظم رهبری در این چند ساله نسبت به آن تاکید دارند را کاملا مشاهده می کنیم. در جریان زکات تاثیر زمان و مکان در اجتهاد را کاملا مشاهده می کنیم. شما مبلغین می توانید علما و فقها را با آنچه از نزدیک مشاهده کرده اید در پرداخت زکات مردم یاری رسانید. شاید در آینده، زکات بیش از این ۹ چیزی که در صدر اسلام واجب شد بر چیزهای دیگر نیز واجب شود.

وی در پایان گفت: در روایات آمده زمین، مسکن و دکان زکاتش مستحب است و زینت آلات و طلا و جواهر زکاتش واجب است. در روایاتی داریم زکات لباس نو عاریه دادن آن است. باید به این فکر باشیم در چارچوب اجتهاد و فقاهت آیا راه و زمینه ای برای این مطلب وجود دارد که دایره وجوب زکات از این موارد گسترده تر شود؟ مثلا در زمان امیرالمومنین علیه‌السلام از برخی اسب ها و قاطرها زکات اخذ شد که در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم اخذ نمی شد. باید آیاتی در مورد عقوبت زکات و ندادن آن باید برای مردم خوانده شود. روز قیامت کسانی که زکات نداده اند با همان ثروت شان داغ می بینند و می سوزند. زکات ندادن مساوی است با غضب خدا را خریدن. اگر زکات به درستی اجرا شود فقیری در جامعه باقی نمی ماند. مردم این همه شهید دادند وکمک های مختلفی به نیازمندان می کنند اگر احکام زکات را هم بدانند با آغوش باز از دادن زکات استقبال می کنند.

عصرامروز