بحران اوکراین، زمینه ساز تحرک نظامی جدید روسیه و آمریکا

به گزارش بصیر به نقل از ایرنا، هر چند از ابتدای آغاز ناآرامی های اوکراین در اواخر نوامبر سال گذشته آشکار بود که تحولات پیرامون این رویداد در حد یک مساله داخلی باقی نخواهد ماند، اما تصور اینکه روسیه و غرب بر سر آن به مرز رویارویی نظامی نزدیک و یا برای عقب راندن همدیگر از این ابزار بهره گیرند، دور از ذهن می نمود.

با وجود اینکه در زمان حاضر نیز رویارویی مسکو با غرب به ویژه آمریکا بر سر اوکراین با اولویت برگزاری همه پرسی در منطقه خودمختار کریمه این کشور بیشتر شکل لفظی دارد، اما نگاهی به تحرکات نظامی روزهای اخیر دو طرف بیانگر واقعیت توسل به نمایش قدرت نظامی در مناقشه بر سر این جمهوری اروپای شرقی است.

تحلیلگران مسایل سیاسی با اشاره به تجربه های متعدد برخورد نظامی روسیه به عنوان میراث دار شوروی سابق و آمریکا در قامت رهبر اردوگاه غرب در دوره جنگ سرد، می گویند که سیر امور پیرامون بحران اوکراین به ویژه تلاش روس زبانان کریمه برای جدایی از اوکراین و الحاق به روسیه، تکرار چنین امکانی را تداعی می کند.

آنان با اشاره به این واقعیت که روسیه امروزی از نظر گستردگی و ابعاد ساختارهای نظامی خود در حد و اندازه شوروی سابق نیست، می گویند که مسکو در عین حال به دلیل تعریف کردن عمق راهبردی خود برای جلوگیری از پیشروی ناتو به سمت شرق در دریای سیاه، چاره ای جز تاکید بر مواضع خود در قبال کریمه ندارد.

از این منظر کریمه و شهر بندری سواستاپول آن به عنوان خانه امن ناوگان دریای سیاه روسیه از دوره شوروی سابق تا به امروز، خط مقدم هر گونه رویارویی نظامی احتمالی مسکو با غرب می باشد و روس ها در صورت عقب نشینی از موضع خود در این ارتباط باید در عمل خود را در تیررس موشک ها و سامانه های دفاع ضدموشکی ناتو بر فراز پایتخت ببینند.

در این میان هر چند مقام های روس با آگاهی از تبعات غیرقابل جبران هر گونه مواجهه نظامی با غرب به شدت از دنباله روی از غرب در بکارگیری ادبیات تهدید خودداری می کنند، اما واضح است که تصمیم سازان کرملین گوشه چشمی نیز به گزینه نظامی به عنوان آخرین ابزار در دسترس برای دفاع از منافع ملی و امنیت خود دارند.

با این نگاه بود که نیکلای باردیوژا دبیر کل روس ˈپیمان امنیت جمعیˈ به تازگی از تشدید فعالیت های تجسسی نیروهای ناتو در مرزهای بلاروس به شدت ابراز نگرانی و اعلام کرد مسکو به دقت تحرکات ناتو را در منطقه رصد می کند.

باردیوژا همچنین به فعالیت گروهی از کارشناسان سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در زمینه جنگ های اطلاعاتی در اوکراین اشاره و تاکید کرد که ˈنمی توانیم در برابر افزایش توانمندی هوایی نیروهای ناتو در نزدیکی مرزهای بلاروس بی تفاوت بمانیم.ˈ

این در حالی است که مسکو در روزهای اخیر از افزایش اقدامات تجسسی ناتو در مجاورت مرزهای غربی خود از جمله استقرار شش فروند جنگنده و دو فروند هواپیمای سوختگیری آمریکایی در لیتوانی نگران شده است.

کارشناسان مسایل نظامی می گویند روسیه در چنین شرایطی نمی تواند بی تفاوت بماند و برای تثبیت موقعیت برتر خود ناگزیر از اقدامات تاکتیکی و دست زدن به تحرکات نظامی در قالب آزمایش تجهیزات جدید نظامی، برگزاری رزمایش و تقویت پایگاه های نظامی خود در مرزهای غربی است.

از سوی دیگر اقدام اوکراین مبنی بر درخواست برای مداخله نظامی آمریکا و انگلیس به عنوان ضامن های موافقت نامه بوداپست در زمینه صیانت از حق حاکمیت این کشور اروپای شرقی در ازای چشم پوشی آن از تجهیزات موشکی هسته ای و قاره پیمای باقیمانده از فروپاشی شوروی سابق نیز نشان می دهد گزینه نظامی به عنوان رویکرد بازدارنده طرف های درگیر در بحران اوکراین روی میز است.

به دنبال تشدید حضور ناتو در منطقه بالتیک آلکساندر لوکاشنکو رییس جمهوری بلاروس نیز به تازگی خواستار استقرار ۱۵ جنگنده نیروی هوایی روسیه در این کشور شد و اعلام کرد مینسک به افزایش حضور ناتو در نزدیکی مرزهای خود پاسخ مناسب خواهد داد.

رییس جمهوری بلاروس گفت: تا پیش از آغاز رزمایش نیروهای ناتو در لهستان و درخواست این کشور از سازمان پیمان آتلانتیک شمالی برای برگزاری رزمایش گسترده، واکنش آرام و ملایمی داشتیم، اما وضعیت در نزدیکی مرزهای بلاروس متشنج می شود.

رییس جمهوری بلاروس در شرایطی از استقرار بیش از ۱۰ فروند هواپیمای نظامی ناتو در مناطق همجوار این کشور خبر داد که مسکو بر اساس یک موافقت نامه همکاری دفاعی با مینسک از سال ۲۰۱۳ یک اسکادران جنگنده سوخو-۲۷ در این کشور مستقر کرده است.

تنش در مرزهای غربی روسیه با ناتو در روزهای اخیر ادامه یافته و به دنبال آغاز استقرار جنگنده های اف-۱۶ آمریکایی در لهستان و گسترش دامنه مناقشه میان دو طرف بر سر مساله اوکراین، نیروی هوایی روسیه نیز شش فروند جنگنده ˈسوخو-۲۷ˈ در بلاروس مستقر کرد.

خبرگزاری ریانووستی با اعلام این خبر افزود که جنگنده های سوخو در منطقه ˈبابرویسکˈ بلاروس مستقر شده اند و علاوه بر آن روسیه در روزهای اخیر سه فروند هواپیمای ترابری نظامی هم در استان ماگیلوسک بلاروس مستقر کرده است.

در واقع تشدید رقابت نظامی میان روسیه و ناتو در شرق اروپا به دنبال آغاز استقرار جنگنده های اف – ۱۶ آمریکا در پایگاه هوایی ˈلاسکˈ لهستان آغاز شد.

سفارت آمریکا در پایتخت لهستان با صدور بیانیه ای ضمن تائید گزارش های قبلی رسانه ها در مورد استقرار جنگنده های آمریکایی در لهستان اعلام کرد ˈاین کار اقدامی عامدانه برای تاکید بر تعهدات آمریکا بر مسوولیت های دفاع جمعی است.ˈ

در بیانیه سفارت آمریکا اعلام شده بود که تا یکشنبه این هفته در مجموع ۱۲ فروند هواپیمای اف-۱۶ وارد پایگاه هوایی لاسک لهستان می شوند.

بروز این وضعیت و تلاش غرب برای تاثیرگذاری بر تحولات اوکراین به ویژه همه پرسی جنجالی کریمه از طریق فشار نظامی، واکنش روسیه را به دنبال داشت و نیروهای مسلح روسیه در آستانه برگزاری همه پرسی و تشدید تنش ها میان مسکو و کی یف، رزمایش گسترده ای را در مناطق همجوار با اوکراین آغاز کردند.

روابط عمومی وزارت دفاع روسیه با تایید خبر این رزمایش، هدف از برگزاری آن را آمادگی برای مقابله با هر گونه وضع اضطراری اعلام و خاطرنشان کرد که رزمایش در محدوده های نظامی استان های روستف، بلگورود، تامبوف و کورسک برگزار می شود.

محتوای رزمایش نیروهای مسلح روسیه که در طول برگزاری آن واحدهای زرهی، توپخانه و تانک چند لشکر روسیه شرکت کردند و انتقال نیروها از مراکز نظامی به محل های تعیین شده برای استقرار و هماهنگی بین واحدها تمرین شد، نشان داد که مسکو برای هر گونه رویارویی نظامی با غرب بر سر بحران اوکراین آماده می شود.

این در حالی است که نیروهای مسلح روسیه پیش از این نیز رزمایش گسترده ای در فاصله زمانی بیست و ششم فوریه تا چهارم مارس (هفتم تا سیزدهم اسفند) در چندین استان همجوار اوکراین برگزار کردند که در آن بیش از ۱۵۰هزار نیروی نظامی شرکت داشتند و از دید کارشناسان بزرگ ترین رزمایش نظامی این کشور در دو دهه پس از فروپاشی شوروی سابق محسوب می شود.

در همان زمان گفته شد ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه به وزیر دفاع این کشور دستور داده است با انجام رزمایش های از پیش اعلام نشده، میزان آمادگی رزمی نیروهای روسیه را بسنجد.

گسترش دامنه مناقشه میان روسیه و غرب بر سر اوکراین از جنگ لفظی به تحرکات نظامی، نگرانی کشورهای پیرامون کانون بحران را به دنبال داشت، به طوری که ۴ کشور اروپای مرکزی متشکل از لهستان، مجارستان، جمهوری چک و اسلوواکی در واکنش به ناآرامی های اوکراین، پیمان نظامی مشترکی را امضا کردند.

این ۴ کشور اروپای مرکزی، پیمان نظامی مشترک را با هدف هماهنگ کردن همکاری های دفاعی و ایجاد یگان نظامی مشترک در درون سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و اتحادیه اروپا متشکل از سه هزار نیروی نظامی را که می تواند به بحران اوکراین پاسخ گوید، امضا کردند.

توماس سیمونیاک وزیر دفاع لهستان در نشست خبری در ˈویزگرادˈ در۴۰ کیلومتری شمال بوداپست اعلام کرد: متأسفانه وضع فعلی اروپا نشان می دهد درگیری نظامی در این قاره دیگر مسأله ای غیرقابل تصور نیست و امکان رخ دادن آن وجود دارد.

برآیند اتفاقات داخلی و پیرامونی اوکراین نشان داد که دامنه تاثیرگذاری تحولات این کشور اروپای شرقی از مرزهای ملی آن فراتر رفته و به تدریج در حال شکل دادن به مناقشه ای بین المللی است که در یک طرف آن روسیه و در طرف دیگر کشورهای غربی در چارچوب واشنگتن- بروکسل قرار دارند.

تجزیه و تحلیل تحولات اوکراین در هفته های اخیر با رویکرد ابعاد منطقه ای و بین المللی آن همچنین به خوبی بیانگر این واقعیت است که تنش در مناسبات شکننده روسیه و غرب بر سر این مساله از لفاظی صرف به سمت تغییر آرایش نظامی در شرق و مرکز اروپا در حال تغییر است.

در نهایت می توان گفت که تحولات اوکراین با اولویت برگزاری همه پرسی در منطقه خودمختار کریمه برای جدا شدن از این کشور و الحاق به روسیه در روزهای اخیر ابعاد گسترده تری به خود گرفته و به تحرکات نظامی قدرت های جهانی در این منطقه راهبردی دامن زده است.

اروپام/۵۱۸**۱۴۸۵** ۱۳۳۷

انتهای پیام /*