پدر یعنی گذشته ما..

بصیر، در جوامع سنتی‌تر، وصیت پدران به فرزندان، امری متداول بود، اما امروز وصیت، جز در موارد معدود، آن هم مربوط به مسائل مالی، به سنتی متروک و منسوخ مبدل شده است.

علت این واقعیت چیست؟ چرا تصور می شود دیگر پدران چیزی برای عرضه به فرزندان ندارند؟ برای پاسخ به این مساله، بد نیست کمی از داده های روان شناسی بهره گیریم.

پدر، مفهومی است که بیش از آن که تصورش را کنیم، در زندگی همه ما تاثیرگذار است. پدر، اولین قهرمان و ابرانسان زندگی همه ماست.

هنگام کودکی و در بدو آشنایی با جهان و انسان های اطراف خود، پدر همان فردی است که وجودش برای ما امنیت را تضمین می کند. از نگاه کودک، همان قدر که مادر، سمبل مهر و محبت است، پدر، منشاء حس قدرت و امنیت است.

از این رو پدر اولین انسان در زندگی عموم ماست که شخصیت او به یک آرمان برای ما بدل می شود، به این شکل که هدف ما در دوران کودکی این است که فردی مثل پدر شویم، گفتار و اعمالش را تقلید کرده و خود را مدام به او منسوب می کنیم.

هیچ پدری، شخصیتی کامل و قدرتی تمام عیار نیست و همچون همه مردان، در بزنگاه هایی از زندگی کم می آورد و در مواقعی شکست را تجربه می کند و فرزندان به مرور به این مطلب پی می برند و رفته رفته شخصیت مقتدر پدر نزد فرزند رقیق تر می شود تا زمانی که دیگر، پدر قهرمان پسرش نیست.

این واقعیت، یکی از عوامل بحران های دوران نوجوانی و جوانی است و جدایی و فاصله افتادن میان نسل ها از پیامدهای آن است.

این معضل در زمانه ما بسیار چشمگیرتر است، زمانه ای که پدران از نگاه فرزندشان، با شیوه های جدید زندگی (از زندگی در حوزه عمومی و اقتصادی گرفته تا خصوصی ترین حوزه ها) بیگانه و ناتوان از فهم و درک مسائل نسل جدید هستند.

این فاصله و جدایی، به مرور به تکرار تجربیات تلخ در زندگی نسل جدید منجر خواهد شد، تجربیاتی که با تحکیم ارتباط با نسل قبل، قابل پیشگیری بود.

نسل منفک از تجربه حیاتی پدران، نسلی بی تاریخ و بی گذشته است، نسلی که حافظه ای ندارد و لحظه به لحظه مشغول تکرار تجربه شکست های پیشین است؛ شکست هایی که هیچ گاه پل پیروزی نخواهند بود.

گرامیداشت مقام پدر از این منظر حیاتی است، چه این که امروز نسل جدید جامعه ما به سمت انقطاع تمایل دارد و هر روز بیش از گذشته از این انقطاع آسیب می بیند. بزرگداشت مقام پدر، بهره گرفتن از تجربه ارزشمند زندگی گذشتگان ماست.

حسین شقاقی