عملیات الی بیت المقدس/ خونین شهر برازنده خرمشهر

بصیر، سید ولی میرشفیعی/ عملیات الی بیت المقدس در سوم خرداد ۱۳۶۱ یکی از موفق ترین عملیات های تاریخ دفاع مقدس است که از حیث آمار و ارقام پیروزی به دست آمده، موارد منحصر به فردی را به خود اختصاص می دهد؛ آزادی بیش از ۵ هزار کیلومتر از خاک کشورمان، اسارت حدود ۱۹ هزار سرباز دشمن و از همه مهمتر آزادی بندر مهم خرمشهر، گوشه هایی از دستاوردهای مادی این فتح عظیم را به نمایش می گذارد.

مسجدجامع وسنگر مدافعان

محل پناه آوارگان و مجروحان، اسلحه خانه بخشی از مدافعان، انبار آذوقه، مرکز جمع آمدن رزمندگان، مشورت برای انجام تصمیم های مهم، جایگاه روحانیونی چون مرحوم آیت الله محمد تقی موسوی، شیخ شریف قنوتی و … همگی در مسجد جامع بود.

نقش مسجد جامع در دوره ۳۴ روزه مقاومت بسیارمهم بود در حالی که غرش توپخانه دشمن خیلی زودتر از صدای شنی تانک های شان باعث فرار اغلب مردم و البته نهادهای رسمی از شهر شد، این مسجد جامع بود که یکه و تنها و حتی در مراحلی نقش بیمارستان ها و پادگان ها را بر عهده گرفت.

هرچند برای یورش دشمن به این شهر باید مراحل مختلفی را در نظر گرفت، این تنگ تر شدن حلقه محاصره رفته رفته نقش مسجد جامع را بیش از پیش کرد، چنانکه خروج مدافعان از این مسجد در غروب چهارم آبان ماه و عبورشان از کاروان به مثابه سقوط شهر به شمار می رود.

در واقع فرو ریختن خط دفاعی مسجد جامع به نشانه فتح کامل شهر توسط دشمن به شمار می آید و اگر اکنون تقویم ها چهارم آبان را به نشانه پایان ۳۴ روز مقاومت قلمداد می کنند، یکی از اصلی ترین دلایل آن خروج مدافعان از مسجد جامع و زدن به دل کارون بود.

از دهه سوم مهرماه رفته رفته مشخص شده بود که خرمشهر از دست رفته است. در این زمان دیگر لقب خونین شهر برازنده خرمشهر شده بود و دیگر حتی مجالی برای دفن شهدا باقی نمی ماند. وجب به وجب محیط مسجد جامع و اطرافش مملو از جسد مردم و رزمندگان بود، اما تا وقتی که این مسجد در دست رزمندگان بود، دشمن نیز جرات نداشت که خود را مسلط بر شهر بداند. روند در گیری ها طوری رقم می خورد که رفته رفته کوچه به کوچه و خیابان به خیابان به تسلط دشمن در می آمد و روزهای آخر دیگر به جز چند خیابان منتهی به مسجد جامع همه جا در تصرف دشمن بود. آنها به خوبی می دانستند که برای فتح کامل شهر باید پایگاه اصلی مدافعان یعنی مسجد جامع را به تصرف در آورند. شامگاه چهارم آبان ماه بود که شهید جهان آرا اندک مدافعان شهر را به مسجد فرا خواند و گفت که دیگر نه سلاح چندانی برای مان مانده و نه مجالی، اغلب خیابان های شهر سقوط کرده و اکنون تنها مسجد جامع و چند خیابان منتهی به آن باقی مانده، بهتر است به آن سوی کارون برویم و خطوط دفاعی مان را در طرف دیگر شط برقرار کنیم.

با اعلام هشدار جهان آرا، مدافعان به ناچار از خیابان جانبی مسجد خود را به کارون می رسانند و در نقطه ای که به ان ایستگاه گفته می شد، به دل شط می زنند. مسجد جامع لحظاتی بعد به اشغال دشمن در می آید. سقوط مسجد جامع یعنی اشغال خرمشهر. همان طور که آزادی اش در سوم خرداد ۱۳۶۱ و نماز شکر خواندن رزمندگان در صحنش خط بطلانی بر ۵۷۰ روز اشغال خونین شهر بود.

این سخن امام (ره) که خرمشهر را خدا آزاد کرد، صرف نظر از برداشت های مقطعی که گاهی گفته می شود، برای عدم غره شدن رزمندگان ابراز شده، اشاره به تقابل دیدگاه الهی جبهه ایران اسلامی در مقابله با با همان ایدئولوژی مادی دارد، که در پی پیروزی انقلاب اسلامی با شعار «نه شرقی و نه غربی» ضربه سختی را متحمل شده بود، شاید به همین خاطر بود که برای اولین بار در تاریخ تقابل بلوک شرق و غرب، هر دو قدرت متخاصم، همسو با یکدیگر در کمک به ارتش صدام درنگ نکردند و هریک به نوعی به مقابله با کشورمان پرداختند. اگر فراموش نکنیم، بارها از جنگ ایران و عراق به عنوان جنگی نیابتی نام برده می شود. به این معنی که قدرت های بزرگ یا همان استکبار جهانی، با پشتیبانی از ارتش بعث، صف بندی مشخصی را در برابر جبهه اسلام ناب محمدی انجام دادند. این ائتلاف نامیمون بر آن بود تا با پیش انداختن دیکتاتوری به نام صدام، ضربات نظامی سختی به کشورمان وارد کند، اما این تنها یک سوی ماجرا بود و در سوی دیگر امام (ره)، ملت ایران و رزمندگان نیز دیدگاه های خود را مطرح می ساختند.

عملیات آزادسازی خرمشهر، علاوه بر تعقیب اهداف نظامی خاص خود، یکی از مهمترین اقدامات جبهه ایران اسلامی برای بیان ایدئولوژی الهی اش در جنگ با دشمن بود. برگزیدن نام «الی بیت المقدس» نکته ای واضح بر این مدعاست. چرا باید عملیاتی که هنوز بر آن بود بخش عمده ای از خاک کشورمان را از دست دشمن متجاوز برهاند، ولو در نام خود عنوان کند که قصد پیش رفتن به خط قرمز استکبار جهانی یعنی آزادی قدس و محو اسرائیل را دارد؟ پاسخ این سوال باعث شده که متاٌسفانه هم اکنون برخی در تلاش باشند با کسر واژه «الی» از نام این عملیات، چنین ایدئولوژی روشنی را به دست فراموشی بسپارند. اما وقتی درست چند روز پس از آزادسازی خرمشهر، شاهد حمله رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان بودیم، در حالی که جنگ همچنان در طول ۱۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک با دشمن بعثی ادامه داشت، سپاهیان محمد (ص) در قالب ادغام دو تیپ زبده محمد رسول الله (ص) سپاه و تیپ ذوالفقار ارتش به سوریه گسیل شدند تا این دلیل متقن تاریخی به روشنی نشان دهد که فرزندان انقلابی امام خمینی (ره) مسئله جنگ با رژیم بعثی را نه یک درگیری منطقه ای که موضوعی فرا منطقه ای و در واقع جنگ عالم کفر با جبهه اسلام ناب محمدی می دانند.

اما در واکاوی سخنان امام (ره) و همچنین مقام معظم رهبری پیرامون این عملیات، نکات ویژه ای استنباط می شود که مسئله فتح خرمشهر را فراتر از یک حرکت مادی و جنگ با یک کشور همسایه نشان می دهد.

ادامه دارد….