شکاف بالای درآمد و هزینه کم درآمدها
بصیر، براساس گزارش بانک مرکزی از تحولات اقتصادی کشور در سال ۹۲ در بخش بررسی بودجه خانوار در مناطق شهری، متوسط هزینه ناخالص یک خانوار شهری به قیمتهای جاری درسال ۱۳۹۲ با ۳۱٫۵ درصد رشد نسبت به سال قبل به ۲۸۴٫۷ میلیون ریال(ماهانه ۲۳٫۷ میلیون ریال) رسیده است.
بررسی هزینه ناخالص خانوارهای شهری به تفکیک گروههای هزینه نشان میدهد سهم گروههای مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها، بهداشت و درمان و پوشاک و کفش در سال ۱۳۹۲ در مقایسه با سال ۱۳۹۱ به ترتیب ۱٫۲، ۰٫۲ و ۰٫۱ واحد درصد افزایش داشته و سهم دیگر گروهها بدون تغییر یا کاهشی بوده است.
بیشترین کاهش مربوط به گروه حمل و نقل و معادل ۰٫۹ واحد درصد بود. افزایش سهم هزینه خانوار عمدتا در گروه کالهایی است که ضروری محسوب میشوند و آمارها نشان دهنده تغییر ترکیب هزینههای خانوار به سمت کالاها و خدمات ضروری میباشد.
مجموع سهم گروههای خوراکیها و آشامیدنیها، مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها، پوشاک و کفش، بهداشت و درمان درسال ۱۳۹۲ به ۷۰٫۶ درصد رسید، در حالی که سهم گروههای مورد اشاره در سالهای ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ به ترتیب ۶۵٫۴ و ۶۹٫۱ درصد بود. افزایش سهم هزینه در این چهار گروه با توجه به ماهیت آن حاکی از شرایط نامساعد بودجه خانوارها است.
در سال ۹۲ سهم گروه های هزینه ای لوازم و اثاث خانه، حمل و نقل، تحصیل، و کالاها و خدمات متفرقه در مقایسه با سال قبل کاهش داشت. رشد بطئی هزینه خانوارها در مقایسه با تورم و تغییر ترکیب هزینه های خانوار در جهت تامین کالاها و خدمات ضروری از دلایل مهم تعدیل هزینه خانوار در این گروه ها می باشد.
هزینه ناخالص کل خانوار به قیمت ثابت سال ۹۰ در سال ۹۲ نسبت به سال قبل با ۰٫۵ درصد افزایش به رقم ۱۶۸٫۷ میلیون ریال رسید. بررسی متوسط هزینه خانوار به تفکیک فصول نشان میدهد که متوسط هزینه واقعی خانوار عمدتا تحت تاثیر افزایش هزینه گروه مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها مثبت بوده است.
بررسی اجزای بودجه خانوار نشان میدهد که عمده رشد شاخص در سال ۹۲ متاثر از افزایش هزینه گروه مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها بوده است. همچنین بررسی اجزای گروه مزبور نشان میدهد که عمده افزایش این گروه مرتبط با زیر گروه ارزش اجاری مسکن شخصی بوده به طوری که هزینه این زیر گروه به قیمتهای جاری در سال ۹۲ معادل ۴۴٫۴ درصد نسبت به سال قبل رشد داشته است.
مقایسه حداقل دستمزد در سال ۹۲ (ماهانه ۴۸۷۱ هزار ریال) با متوسط هزینه ماهانه گروه خوراکیها و آشامیدنی ها در این سال (ماهانه ۶۲۲۷ هزار ریال) بیانگر این موضوع است که حداقل دستمزد پرداختی به کارگران به طور متوسط حدود ۷۸ درصد از هزینه گروه مذکور را پوشش میدهد.
اگر چه با لحاظ نمودن یارانه نقدی بخشی از کسری درآمد خانوار پوشش داده می شود، اما شکاف درآمد و هزینه برای گروه های پایین درآمدی و صاحبان مشاغل غیرحرفه ای بسیار بالا است.
ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۹۲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺳﻄﺢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺎ ( نرخ تورم) و ﮐﺎﻫﺶ ﺍﺭﺯﺵ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺩﺳﺘﻤﺰﺩﻫﺎ ﻭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻫﺎﻱ ﺍﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮﺍﺭ، ﺟﻴﻨﻲ ﺿﺮﻳﺐ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﺍﺷﺖ. ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺿﺮﻳﺐ ﺟﻴﻨﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﺍﻳﻦ ﺿﺮﻳﺐ ﺍﺯ ﺭﻗﻢ ۰٫ ۳۸۳۴ در سال ۹۱ به ﺭﻗﻢ ۰/۳۹۴۴ در سال ۹۲ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ است.