بازی عربستان در بازار نفت

بصیر، در حالی که قیمت‌های نفت پس از سقوط به ۴۵ دلار در هر بشکه، به سمت نرخ‌های کمتر از ۴۰ دلار حرکت می‌کند، عربستان سعودی به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام جهان و متحدان نفتی‌اش هیچ نشانه‌ای از تلاش برای توقف روند نزولی بهای نفت از خود بروز نداده‌اند.

روند سقوط بهای نفت پس از آن تشدید شد که سعودی ها در آخرین اجلاس اوپک با هر گونه تلاش برای کاهش صادرات و جلوگیری از افت قیمت نفت، مخالفت کردند و به این ترتیب به بازارهای جهانی اطمینان دادند که حجم عرضه نفت به هیچ عنوان کاهش نخواهد یافت.

در خصوص این رفتار سعودی ها و دوستان در بازار نفت دو تحلیل عمده وجود دارد؛ تحلیل نخست که غربی ها تمرکز بیشتری بر آن دارند، موید این مطلب است که کشورهای تولیدکننده نفت به رهبری عربستان نمی خواهند اشتباه سال های گذشته خود را در واگذاری بازار نفت به تولیدکنندگان غیراوپک تکرار کنند.

از این منظر، سعودی ها دیگر نمی خواهند سهم بازار خود را از دست دهند، حتی اگر قیمت نفت به ۲۰ دلار در هر بشکه برسد.

بر پایه این تحلیل، جریانی در اوپک که عربستان آن را رهبری می کند، معتقد است آستانه قیمت نفت نباید در حدی باشد که تولید نفت شل، رقیب جدید نفت متعارف در جهان، را به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه سازد.

در مقابل تحلیل دیگری که غربی ها و سعودی ها خیلی اصرار دارند روی آن را سرپوش بگذارند، حاکی از آن است که کاهش قیمت نفت تلاشی هماهنگ از سوی عربستان و متحدانش و آمریکا برای تحت فشار قرار دادن ایران و روسیه به عنوان محور اصلی جبهه عقلانیت و حامیان اصلی دولت های مستقل منطقه از جمله سوریه است.

بر اساس این تحلیل، سعودی ها که در تمام جبهه های جنگ نیابتی خود علیه ایران متحمل شکست شده اند، این بار برای تحت فشار قرار دادن ایران به سلاح نفت روی آورده اند و قصد دارند از این طریق به اهداف خود دست پیدا کنند.

جمع بندی این دو دیدگاه نشان می دهد که رویکرد اول، هدف فرعی سعودی ها و رویکرد دوم، هدف اصلی آنها در اوضاع این روزهای بازار نفت است.

به عبارت دیگر به نظر می رسد آنها اهداف اصلی خود از اصرار بر کاهش قیمت نفت، یعنی تحت فشار قرار دادن ایران و روسیه را در پس توجیهاتی همچون ضرورت حفظ سهم بازار اوپک و جلوگیری از انقلاب نفت شل در بازارهای جهانی پنهان کرده اند اما آنچه مسلم است این که اگر سعودی ها این بار هم محاسباتشان مانند دفعات قبل باشد، بار دیگر بازی را باخته اند، زیرا موفقیت های ایران در منطقه تا به امروز هم چندان متکی به نفت و درآمدهای آن نبود، کما این که تحریم سنگین نفتی علیه ایران و کاهش ناگهانی صادرات کشورمان به یک سوم نیز نتوانست تغییری در سیاست های ایران و معادلات منطقه ایجاد کند.

صدخبر