«نهنگ عنبر» چگونه پروانه گرفت

يكي از تأمل‌‌برانگيزترين توليدات امسال سينماي ايران يك كمدي است به نام «نهنگ عنبر»، فيلمي به كارگرداني سامان مقدم كه فيلمنامه آن را ماني باغباني و مونا زاهد نوشته‌اند.

سامان مقدم در «نهنگ عنبر» داستان زندگي شخصيتي به نام «ارژنگ صنوبر» را در برهه‌هاي زماني مختلف از دهه ۴۰ تا دهه ۹۰ خورشيدي روايت كرده است.

در اين روايت تجربيات مختلفي كه «ارژنگ» از روابط عاشقانه‌ و مشكلاتش در دهه‌هاي مختلف زندگي‌اش داشته به تصوير كشيده مي‌شود. اما بحث‌برانگيز بودن «نهنگ عنبر» مربوط به بخش‌هايي از فيلم است كه كاراكتر اصلي فيلم در پي يك اتفاق عازم جبهه‌هاي جنگ مي‌شود. ارژنگ صنوبر كه در دوران دفاع‌مقدس در سن سربازي قرار دارد براي آنكه مبادا به واسطه اعزام به سربازي وارد جبهه‌ها بشود و آسيب ببيند به اين فكر مي‌افتد كه از كشور خارج شود.

براي خروج از كشور هم چاره‌اي ندارد جز استفاده از پاسپورت جعلي! طبيعي است كه اين روش غيرقانوني هم به دستگيري او و اعزامش به جبهه منتهي مي‌شود. نكته بحث‌برانگيز درباره «نهنگ عنبر» اين است كه يك سرباز فراري با همان چمداني كه به هنگام خروج غيرقانوني از كشور در دستش بوده، دستگير و با همان پوشش و چمدان به جبهه برده شده و در نزديكي خط مقدم رها مي‌شود!

از جمله اين اتفاقات رويارويي كميك‌گونه «ارژنگ صنوبر» و تيراندازي او به سمت يك عراقي است كه او را استهزا كرده است. اين عراقي به اين خاطر كه به «ارژنگ»‌ گفته در ايران چيزي به نام موسيقي وجود ندارد هدف گلوله او قرار مي‌گيرد.

شنيده مي‌شود از كل نماهاي مربوط به دفاع‌مقدس «نهنگ عنبر» فقط نماي دو دقيقه‌اي ابتدايي، يعني از دستگيري «ارژنگ» به عنوان سرباز فراري و تا رها شدنش در جبهه‌هاست كه در فيلم باقي‌مانده است. اعضاي شوراي پروانه نمايش در جلساتي كه با سامان مقدم داشته‌اند او را توجيه كرده‌اند كه فيلمش را صرفاً با همين دو دقيقه براي درخواست پروانه نمايش ارائه كند و البته كه تعامل مقدم با شوراي نمايش باعث صدور پروانه نمايش آن شده است. مهناز افشار، ويشكا آسايش، هانيه توسلي، رضا ناجي، نادر سليماني، حسين سليماني و اميرحسين رستمي بازيگراني هستند كه در «نهنگ عنبر» ايفاي نقش كرده‌اند.

فرشاد محمدي مدير تصويربرداري كار بوده، سعيد ملكان گريمور و امير توسلي آهنگساز كار بوده است.  «نهنگ عنبر» از جمله پروژه‌هاي هنري بود كه در برهه‌اي از زمان خبر سرمايه‌گذاري يك چهره سرشناس فوتبالي در توليد آن به گوش رسيد اما سامان مقدم كارگردان و تهيه‌كننده اثر اين مسئله را به شدت تكذيب كرد. در اخبار رسمي ارائه شده از پروژه نيز نام سامان مقدم و يك شركت به نام «ري را» ( گروه تأمين سرمايه فرهنگ و اقتصاد) به عنوان سرمايه‌گذاران فيلم بيان شد.