دولت همچنان چشم به جاده مذاکره دوخته/ مردم در انتظار حل مشکلات اقتصادی
بصیر، پیگیری و رصد خبرهای مربوط به دیدار ها و رایزنی های نمایندگان ایرانی با نمایندگان ۵+۱ به یکی از مهمترین اخبار کشور بدل شده است چراکه با گذشت حدود دو سال از دور جدید مذاکرات طبق اظهارات و مصاحبه های انجام شده، گفتگوها به مراحل حساس تر ومهم تری رسیده است.
نکته مهم و قابل تأمل آنکه می بایست دقت کافی وجود داشته باشد که در تمامی بحث ها و تحلیل هایی که بر روند مذاکرات رقم میخورد بحث ها فقط پیرامون چگونگی انجام مذاکرات نباشد، به طوری که هدف اصلی و چرایی انجام مذاکرات مغفول واقع گردد.چرا که زمان حاضر فرصت مناسب و مغتنمی است که مسیر مذاکرات طی دوسال گذشته بررسی و ارزیابی موشکافانه شود تا مشخص گردد آیا مسیر مذاکرات همان مسیر تعریف شده هست یا خیر؟ به عبارتی آیا مذاکرات ما را به اهداف از پیش تعیین شده می رساند؟ تا کنون چه میزان از این هدف ها محقق شد است؟ چشم انداز تحقق اهداف باقیمانده چیست؟
زمان انتخابات ریاست جمهوری کشور از لحاظ اقتصادی اوضاع نابه سامانی را تجربه می کرد. بر همین مبنا توانایی حل مشکلات اقتصادی یکی از کلیدی ترین ملاک های انتخاب مردم واقع شده بود . روحانی هم همچون سایر نامزدهای انتخاباتی از سیاست های خود برای حل این بحران ها سخن گفت. سیاست وی که البته مورد استقبال و اعتماد مردم نیز واقع شد، حل مشکلات اقتصادی داخلی از طریق سیاست خارجی و رایزنی های دیپلماتیک با تحریم کنندگان بود. بر همین مبنا انتظار بهبود اوضاع معیشتی از مهمترین اهداف مذاکرات در اذهان عموم جامعه شد.
دولت یازدهم با همین سیاست سکان کشور را بدست و شروع بکار کرد اما زمانی زنگ های هشدار به صدا درآمد که فضای خوشبینی افراطی از طرف مسئولان دولت یازدهم به مذاکرات حاکم شد به نحوی که هر روز بیش از پیش مسائل و امور کشور به نتیجه مذاکرات و توافقات گره می خورد. تمامی سخنرانی ها، مصاحبه ها و … چه از جانب رئیس جمهور، چه سایر مسئولان و مدیران کشور در دو سال گذشته شاهدی بر این مدعاست.
این در حالی بود که برخی از مسئولان و صاحبنظران پی در پی از وضعیت پیش آمده ابراز نگرانی و نسبت به آینده این سیاست ها دغدغه مندی خود را اعلام می کردند. طوری که برای حل مشکلات اقتصادی به مراتب بحث تکیه به توان و پتانسیل های داخلی کشور را مطرح کرده و معتقد بودند تحریم ها فقط محرک خوبی بوده است برای آنکه مشکلات و معضلات پنهان و آشکار اقتصاد کشور را نمایان و ملموس سازد نه اینکه خود مشکل اصلی سیستم اقتصادی کشور باشد. به همین دلیل برای بهبود اوضاع، سیاست های خارجی را کانون توجهات نمی دانسته و معتقد بودند حل مشکلات ساختاری و نهادی اقتصادی کشور نیاز به عزمی جدی و تلاشی مضاعف در جهت رفع سوء مدیریت ها و جایگزینی برنامه ای دقیق و کارشناسی دارد.پس مصرانه مسولان را از پر رنگ کردن انتظار و توقع مردم نسبت به بهبود شرایط اقتصادی در نتیجه مذاکرات هسته ای، بر حذر می کردند.
اگرچه این سخنان و تذکرات دلسوزانه در روزهای آغازین مذاکرات خریداری نداشت و حتی از سوی برخی، انتقادهای تند و حتی بی سوادانه، علیه دولتمردان و تیم مذاکرات کشور تلقی می شد اما حالا با گذشت دو سال به وضوح مشخص شده بسیاری از همان تذکرات به واقعیت بدل و به وقوع پیوسته است به نحوی که در گفتارها و عملکردها و شاخص ها به سهولت قابل رویت است. ذکر چند نمونه:
ـ مقام معظم رهبری در سخنرانی روز پنجشنبه ۲۰/۱/۹۴ همچون مواضع قبلی خود مجددا بر “خوشبین نبودن بر رابطه با آمریکا “تأکید کردند و فرمودند: ” این تجربه تاریخی ملت، به فضل الهی در آینده با بازسازی اجتماعی و قوی تر توده های مردم برای ادامه مسیر صحیح ۳۷ ساله انقلاب اسلامی در راستای استکبار ستیزی و ضدیت با شیطان بزگ همراه خواهد بود و شاید «تنها حسن مذاکرات فعلی» نیز همین امر کلیدی در آینده باشد.“
پر واضح است که موافقت ایشان جهت مذاکره با آمریکا فقط برای عدم ممانعت از شعارهای انتخاباتی دولت یازدهم و اتمام حجت با افرادی است که همچنان خوش خیالانه معتقدند می توان به شیطان بزرگ اعتماد کرد و امیدوارند بعد از مذاکره با آمریکا، تحریم ها لغو و مشکلات اقتصادی کشور حل می گردد.
ـ طیب نیا وزیر اقتصاد کشور در سخنرانی اخیر خود اعلام کرد: اگرچه شرایط اخیر کشور ارتباط نزدیکی با موضوع تحریم‌ها داشت، اما ساده انگارانه است فکر کنیم که با حذف تحریم ها، همه مشکلات ما حل می‌شود. مشکلاتی که طی چند سال اخیر به شدت با آن دست به گریبانیم و در گذشته هم کم و بیش با آن مواجه بودیم، سه دلیل عمده دارد: ساختار اقتصادی نامتعادلی که از سالهای قبل از انقلاب به ارث رسیده؛ تداوم وابستگی اقتصاد به نفت در سالهای پس از انقلاب و سیاست‌های اقتصادی نادرستی که طی سالهای گذشته اعمال شد، شرایط را وخیم تر کرد.
وی اضافه کرد: اگرچه با حذف تحریم ها شرایط مناسب تری برای اقتصاد ما فراهم می شود، اما این به آن معنا نیست که ما از وضعیت رکودی و تورمی که سالهای طولانی و به صورت مزمن با ما همراه بوده است، رهایی پیدا خواهیم کرد
.
درست است که تا پیش از این بسیاری از مسئولان در حوزه های کاری مختلف، دست نگه داشته بودند تا وضعیت مذاکرات مشخص شود و امید داشتند با انجام توافقات مشکلات اقتصادی کشور به یکباره حل و فصل خواهد شد، اما با اینکه دیر است و نظام هزینه این معطلی ها را داده و خواهد پرداخت ولی همین اظهارات از جانب وزیر اقتصاد تحسین برانگیز است چرا که امیدواریم از هرجا جلوی ضرر را بگیریم، منفعت است.
ـ نکته دیگر آنکه اوباما در گفتگویی که بعد از اعلام بیانیه لوزان داشت، بار دیگر اعلام کرد که حد نهایت تحریم ها بر ایران اعمال شده است. توجه به این نکته از سویی و اینکه طبق تجارب تحریمی کشور های دیگر که نهایت اثرگذاری تحریم بر یک کشور فقط چهار سال است، می توان به این نتیجه رسید همانگونه که آمریکا و متحدانش در طی سه سال گذشته نتوانستند به اهداف خصمانه خود از اعمال تحریم های فلج کننده به اقتصاد ایران برسد و اکثر تنگناهایی که بر ایران ایجاد کردند با اتکا به توان و ظرفیت های داخلی یکی پس از دیگری گذرانده شد، در سالهای دیگر هم نخواهد توانست کاری از پیش ببرند. مصداق هم آنکه دشمنان نیرنگ باز حتی در زمان مذاکرات نیز بر تنگ تر کردن حلقه فشارها همت داشته و پی در پی تحریم های جدید اشخاص و شرکت های ایرانی را تصویب می کردند یا در حال حاضر که بعد از بیانیه لوزان که مکررا و با قاطعیت از عدم لغو تحریم ها سخن می گویند. اما دریغ از حتی واکنشی از سوی ملت ایران به این تحریم ها جز اینکه بهتر و بیشتر دشمنان دیرینه خود را شناختند.
با برآورد و ارزیابی این اظهارات و تجارب حاصل شده کاملاً مشخص می گرددکه فرصت دوساله برای انجام مذاکرات بسیاری از واقیعت ها را شفاف ساخته است و ابهامات را زدوده است و اینک زمان مناسبی برای تصمیم گیری قاطعانه است. سیستم اقتصادی کشور با مسائل و مشکلاتی رو به روست که خوشبختانه با وجود منابع سرشارخدادادی در کشور و البته حضور نیروهای متخصص واهل فن، کلید حل بسیاری از این مشکلات در داخل کشور است و فقط به مدیریت صحیح و برنامه ریزی دقیق و قطعا اجرایی دلسوزانه و مسئولانه نیاز دارد. در طی زمان مذاکرات ملت ایران و البته مسولان کشور به این همدلی و همزبانی رسیده اند که لزومی ندارد تمام وقت و انرژی را صرف مذاکرات و رایزنی هایی کنیم که شاید فقط چاره و راه حل بخشی از مسائل اقتصادی کشور است . البته اگر خود مشکل ساز نباشند!
