با دوستان به تهدید با دشمنان مدارا

بصیر، بیست و یکمین نمایشگاه مطبوعات امروز با سخنرانی حسن روحانی در حالی، شروع خود راکلید زد که بسیاری از رسانه ها و اصحاب این حوزه در آن حضور ندارند و می توان این نمایشگاه را یکدسترین نمایشگاه مطبوعات در طول دوران برگزاری آن دانست.

با وجود اینکه رسانه های منتقد دولت قید حضور در نمایشگاه را به خاطر رفتارهای تبیعض آمیز وزارت فرهنگ و ارشاد، زده بودند، اظهارات گزنده ریئس جمهور نیز همچون نمک بر زخم همیشگی مطبوعات کشور پاشیده شد. وی در سخنانی، برخی از رسانه ها را به پلیس مخفی بودن و عامل بازداشت های امنیتی متهم کرد و تیغ تند نقد خود را آشکارا به سمت رسانه های غایب نمایشگاه امسال نشانه گرفت.

روحانی در سخنانی گفته: “گاهی برخی رسانه‌ها به عنوان پلیس مخفی عمل می‌کنند. همچنین گاهی با مطالعه برخی از نشریات می‌توان فهمید که فردا قرار است چه کسی دستگیر شود و آبروی چه کسانی برده شود…بعضی‌ با پول بیت‌المال و حاکمیت علیه افتخار حاکمیت حرکت می‌کنند. با پول دولت و علیه دولت؟ دولتی که منتخب مردم است؟ ایرادی ندارد یک نفر با پول شخصی خود رسانه‌ای راه بیاندازد و از اول تا آخر مخالفت کند اما با اجازه چه کسی با پول مردم می‌خواهیم علیه راه مردم حرکت کنیم. پول مردم و علیه مردم؟ این مسأله نمی‌تواند برای جامعه‌ای قابل قبول باشد.”

“خدایا به تو پناه می‌برم از استبداد رای و عجله در تصمیم گیری و تقدم نفع شخصی و گروهی به منافع مردم. همچنین به تو پناه می‌برم از بستن دهان منتقدان و رقیبان. یاری‌ام کن بنده مخلصی برای تو و خادم لایقی برای تو باشم و فراموش نکنم آنچه بر پیشینیان رفته است.”، البته این سخنان نه در نمایشگاه مطبوعات بلکه مربوط به مردادماه ۹۲ و مراسم تنفیذ ریاست جمهوری حسن روحانی است. در آن ایام، شعارها و حرف های زیبا بسیار زده می شد و وعده های تاریخی ۱۰۰ روزه سرداده می شد.

تاریخ مصرف وعده ها و شعارها با گذشت زمان یکی پس از دیگری به سر می آمد و خبری از تغییرات وعده داده شده نبود. اما دولت با دادن آمارهای مختلف سعی در لاپوشانی مشکلات و مسائل جاری داشت که این رویه نیز کارساز نبود و انتقاد حامیان دولت را نیز برانگیخت. در همین حال برخی از رسانه ها به وظیفه ذاتی خود عمل کردند و نقدهای بسیاری به عملکرد دولت در بسیاری از حوزه ها داشتند و دارند. امری که با تبعیض و قهر با این رسانه ها از سوی دولت پاسخ داده شد و تحمل منتقد تنها در حد همان شعار باقی ماند.

استبداد در رای و تلاش برای بستن دهان منتقدان و مخالفان دولت با دادن آدرس های اشتباه و پلیس مخفی نامیدن برخی از رسانه ها، در دولت یازدهم به صورت واقعی بروز پیدا کرد و حتی اظهارات صریح مقامات توسط مقام دیگر تکذیب شد اما در این میان تنها رسانه پوشش دهنده این دست از اظهارات محکوم شدند.

در این میان برخی از رسانه ها که در دولت قبل نقاب نقد بر صورت خود کشیده بودند، در این دولت تنها به مجیزگویی دولت، حامیان و اقدامات آنها دست می زنند و خود را تنها نماینده اصلی رسانه های ایران معرفی می کنند. دولت نیز بدون هیچ محذوریتی، دست نوازش خود را در قالب های مختلف یارانه ای و … تقدیم آنها می کند. برای مثال در زمان مذاکرات هسته ای، تمامی تلاش تیم رسانه ای حامی دولت، تعریف و تمجید و حماسه سازی از فعالیت ها، کنش ها و واکنش های تیم هسته ای اختصاص یافت. در حالیکه مثل روز مشخص بود که انتقاداتی به نحوه مذاکره، چارچوب و اهداف آن وجود دارد. اینکه رسانه هایی که روزی سنگ نقد و انصاف را به سینه می زدند ولی در دولت جدید، رویه خود را تنها به تمجید اختصاص داده اند، خود مبین وجود رویه های مسموم در رسانه های ایران است که به صورت مستقل نمی توانند عمل کنند. در صورتیکه دولت بگوید ماست سیاه است آنها نیز باید همین خط فکری را ادامه و تبلیغ کنند.

به نظر می رسد، دولت نیز از وجود چنین رویه ای در رسانه ها حمایت می کند و با منت گذاشتن بر سر آنها به خاطر حمایت های مالی، خواهان تنها ترویج و تبلیغ شعارها و وعده های دولت است. همانگونه که رئیس دولت در سوالات کنایه آمیزای منت یارانه های مطبوعات را بر سر همان رسانه ها می کوبد و می پرسد: “با پول دولت و علیه دولت؟ دولتی که منتخب مردم است؟”

حسن روحانی که خود سابقه فعالیت های امنیتی و اطلاعاتی را دارد، در تفسیر دموکراسی و آزادی مطبوعات دچار نغز تفسیر شده است. مگر در مردم سالاری کسانی که فعالیت رسانه ای دارند، نمی توانند از دولت منتخب مردم انتقاد کنند؟ مگر دولت دارای معصومیت در نقد و مخالفت است؟ یکی از وظایف اصلی رسانه هایی که دغدغه منافع ملی و مردمی را دارند، رصد اقدامات و فعالیت های دولت و منتسبان آن و نقد رفتارهای آنهاست نه مجیزگویی و تملق کردن. حال رئیس جمهور دغدغه بیت المالی را دارند که به صورت قطره چکانی خرج مطبوعات می شود و تنها برخی از رسانه های خاص از بودجه های کلان و خاص بهره می برند. دولت به تنهایی خود به اندازه کافی رسانه و تریبون مطبوعاتی در اختیار دارد که همان مقدار برای تعریف و تمجید فعالیت های دولت کافی است و باید جایی نیز برای رسانه های منتقد و مخالف نیز در نظر گرفته شود حتی برای خالی نبودن عریضه.

اینکه مسئولی یا مقامی خواهان انحصار رسانه ها و وجود یک خط فکری در کشور باشد، خود باعث بی تحرکی، عدم خلاقیت و مردگی رسانه می شود و تنها کارکرد سخن پراکنی براساس منافع خاص از آنها باقی می ماند همان کاری که در کره شمالی در حال انجام است. برای پویا بودن افکار عمومی و کار رسانه ای باید صدای منتقد و مخالف شنیده شود تا ایده های جدیدی از دل آن خارج شود. اینکه ۴ وزیر از دولت یازدهم برای خروج از رکود اقتصادی و بحران با رئیس جمهور نامه نگاری می کنند و پس از یک هفته رسانه ای می شود، مقصر رسانه های منتقد نیستند که آن را پوشش و سپس تفسیر کرده اند، چرا که به وظیفه ذاتی خود در خبررسانی عمل کرده اند. مشکل آنجاست که نقص ها و کاستی ها از زبان وزرای دولتی خارج شده و از بد روزگار رسانه ای نیز شده است. حال با نقد و تفسیر رکود اقتصادی و بحران های ناشی از آن، رسانه ها به پلیس مخفی تبدیل می شوند.

رئیس دولت به خوبی می داند که اقدامات امنیتی و اطلاعاتی در ایران مربوط به کدام نهادها و سازمان هاست که آنها به خوبی به کار خود واقف هستند و در صورت وجود اشکالاتی در عرصه امنیتی و اطلاعاتی اقدام می کنند و نیازی به روزنامه و سایت خبری برای بازی در نقش جاسوس و مامور مخفی ندارند. اتهاماتی که روحانی به برخی از رسانه ها منتسب کردند، نشانگر آن است که وی تحمل منتقدان را ندارد و این رویه متاسفانه در میان بیشتر مقامات و مسئولین دولتی دیده می شود. عدم حضور رسانه های منتقد به تبعیض نیز از این نگاه سرچشمه می گیرد و می شد با سعه صدر و حمایت از کلیه رسانه های حامی و منتقد، تجربه ای خوبی از برخورد با رسانه ها در دولت یازدهم باقی بماند ولی این دولت نیز محکوم به نگاه انحصاری به برخی از رسانه ها و عدم تحمل برخی دیگر شد.

فرهنگ نیوز