تبعات حضور نظامی عربستان در سوریه؛

قمار عربستان در سرزمین شام

بصیر، اعلام خبر ورود نیروهای زمینی سعودی ها به خاک سوریه، با واکنش های متفاوتی در عرصه بین الملل روبه رو شد.  از یکسو ایالات متحده آمریکا از آن استقبال کرد اما از سوی دیگر با واکنش تند ایران و سوریه مواجه شد و باید منتظر واکنش روسیه نیز بود.

ژنرال احمد عسیری سخنگوی ارتش عربستان اعلام کرد که این نیروها در صورت صلاح دید ائتلاف موسوم به ضد داعش به رهبری امریکا برای مبارزه با گروه تروریستی داعش وارد خاک سوریه خواهند شد.
ژنرال احمد عسیری، مشاور وزیر دفاع عربستان و سخنگوی ائتلاف عربستان سعودی در حمله به یمن در یک مصاحبۀ تلویزیونی گفت: پادشاهی عربستان آمادۀ مشارکت در هرگونه عملیات زمینی است که ائتلاف (تحت هدایت امریکا) بر سر اجرای آن در سوریه توافق کند.
این در حالی است که وزیر دفاع آمریکا ساعاتی پس از اعلام آمادگی عربستان سعودی برای اعزام نیرو به سوریه از این تصمیم عربستان استقبال کرد. اشتون کارتر با بیان اینکه «از این چنین خبرهایی استقبال می کنیم»گفته است که افزایش حضور نیروهای سایر کشورها به آمریکا کمک می‌کند تا به نبرد با گروه حکومت اسلامی سرعت ببخشد. وی با این حال اظهار داشت در انتظار خواهد ماند تا در هفته آینده در خصوص پیشنهاد عربستان برای اعزام نیروی زمینی به سوریه با مقام‌های این کشور در بروکسل مذاکره کند. اشتون کارتر می گوید، عربستان پیشتر نیز تمایل خود را جهت انجام اقدامات بیشتر در مبارزه با گروه حکومت اسلامی ابراز کرده بود.
در همین حال عسیری در ادامه سخنان خود گفت که نیروی هوایی ارتش عربستان از آغاز حملات هوایی ائتلاف امریکا در سوریه در سپتامبر ۲۰۱۴ در این حملات مشارکت داشته است، اما اکنون نیروهای زمینی خود را نیز اعزام خواهد کرد. وی افزود: ما مصمم به مبارزه و شکست داعش هستیم.
عربستان سعودی در حالی ایده اعزام نیروی نظامی به خاک سوریه را مطرح کرده که پیش از این نیز ائتلافی از کشورهای اسلامی را برای مبارزه با تروریسم را هماهنگ کرده بود، ائتلافی که به نظر می رسد سعودی ها سعی در عملیاتی کردن آن دارند. سی ان ان نیز در گزارشی از منابع سعودی خود خبر داده که نزدیک به ۱۵۰ هزار نیروی مشترک در عربستان در حال تمرین نظامی برای مبارزه با داعش در سوریه و عراق هستند. ۱۵۰ هزار نیروی نظامی که اغلب آنها عربستانی، سودانی، مصری و اردنی هستند.
رویای عربستان برای سرنگونی اسد
در سال ۲۰۱۳ که کشورهای غربی و نهادهای بین المللی حکومت اسد را متهم به استفاده از سلاح شیمایی کرده بودند، به ناگهان نقشه های خود را برای حمله مستقیم بر روی میز آوردند. این اتهام در حالی به نظام اسد وارد شد که اعزام هیات های تحقیق سازمان ملل نیز نتوانست چیزی را ثابت کند و در حالیکه هیات تحقیق در دمشق به دنبال مدارک بود در حومه آن از سلاح شیمایی استفاده شد، امریکه ثابت می کرد نیروهای مخالف و تروریست ها مسلح از تسلیحات شیمایی بهره می برند. با وجود این ناقوس جنگ در منطقه به صدا در آمد و آمریکا، انگلیس، فرانسه در کنار ترکیه و عربستان به رایزنی برای شروع جنگ مشغول بودند.
در همان زمان عربستان سعودی که ملک عبدالله را همچنان برتحت پادشاهی داشت، وعده تقبل هزینه های جنگ را داده بود و در سوی دیگر، ناوهای آمریکایی نیز به سمت مدیترانه حرکت کردند. اما در یک اتفاق غیرمترقبه، اوباما از طرح حمله مستقیم عقب نشست و پارلمان بریتانیا نیز با حمله موافقت نکرد. این تصمیم غرب، سعودی ها را به شدت مایوس و عصبانی ساخت و روابط ریاض و واشنگتن پرتنش شد. ابتکار روسیه و ایران برای خلع سلاح شیمایی سوریه، با موافقت اسد روبه رو شد و طرح حمله مستقیم منتفی شد.
پس از شکست طرح حمله مستقیم، عربستان میزان کمک های مالی و نظامی خود را افزایش داد و هیچ اولویت و استثنایی از دریافت کنندگان وجود نداشت. در سال ۲۰۱۴ بود که گروه تروریستی داعش توانست بخش های وسیعی از سوریه و عراق را ضمیمه قلمرو خود کند و خلافت اسلامی عراق و شام را به رهبری ابوبکر بغدادی اعلام کند. دهها گروه تروریستی و مخالفان مسلح در سوریه و در بخش های مختلف حضور دارند که اکثر تحت الحمایه غرب، عربستان،امارات، ترکیه و قطر قرار دارند. استان حلب در شمال سوریه به مرکز اصلی گروه های مخالف مسلح تبدیل شده و بیشتر کمک ها نیز از طریق مرز ترکیه و اردن وارد سوریه می شود.
با افزایش حملات خارج از سوریه و عراق توسط گروه های ترویستی مانند داعش، طرح محدود کردن این گروه ها در دستور کار قرار گرفت و ائتلافی به نام ائتلاف ضدداعش به رهبری آمریکا شکل گرفت. داعش در سال ۲۰۱۵ توانست در بخش های مختلف جهان مانند لبنان، تونس، مراکش و فرانسه حملات مرگباری را رقم بزند. ائتلاف به وسیله جنگنده های خود، بخش های از خاک سوریه را هدف قرار داد. عربستان و برخی از کشورهای عربی نیز در این ائتلاف حضور دارند.
ورود روسیه و تغییر معادلات 
یکی از سرنوشت سازترین اقداماتی که منجر به تغییر محسوس موازنه قوا در سوریه به نفع ارتش بشار اسد شد، ورود نظامی روس ها به بحران بود. از ۴ ماه قبل تاکنون، روسیه به کمک جنگنده ها و موشک های خود پشتیبانی بسیار تعیین کننده ای از ارتش و نیروهای مقاومت در سوریه داشته است. عربستان و ترکیه سعی کردند تا مانع ورود روسیه شوند اما تلاش های دیپلماتیک آنها تاثیری در تصمیم کرملین نداشت و بشار اسد نیز توانست پس از ۴ سال از شروع بحران، خاک سوریه را برای ملاقات با پوتین ترک کند. سفری دیپلماتیک که گویای دهها نکته در تغییرات شکل گرفته در جبهه نبرد بود.
عربستان سعودی به شدت از این تغییرات ناخرسند بود و به مرکز رفت و آمد مخالفان و تروریست ها سوری تبدیل شد. بیشتر جلسات و نشست های مخالفان در ریاض شکل می گیرد و آنها بیشتر عامل اجرای نیات سعودی ها هستند تا مبارزه برای برقرای دموکراسی و آزادی در سوریه. سعودی ها بارها اعلام کرده اند هر طرحی در سوریه تنها با سرنگونی اسد همراه خواهد شد و این کشور تا زمان سقوط نظام اسد، از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد.
اما در آن سوی ماجرا و در زمین جنگ واقعی، روسیه در کنار ایران، ارتش سوریه و گروه های مقاومت، نشان دادند، تنها ائتلاف حقیقی علیه تروریست ها در سوریه را شکل بخشیده اند و دامنه عملیتات گروه های تروریستی در سوریه و عراق، به شدت کاهش پیدا کرده است. همچنین قلمرو تروریست ها و مخالفان مسلح سوری نسبت به سال قبل کاهش قابل توجهی داشته است.
ورود زمینی به جهنم سوریه
عربستان سعودی در حالی خبر اعزام نیروی زمینی به سوریه را اعلام کرده که در حال حاضر نیز در کنار ائتلاف غرب به همراه ترکیه، قطر و امارات، در جنگ سوریه حضور دارد و جنگنده های آل سعود به صورت محدود اما غیرمستقیم مشارکت می کنند. در کنار این جنگ داخلی سوریه در چند سال اخیر، نتیجه حمایت مستقیم و غیرمستقیم عربستان و ترکیه از گروه های مخالف مسلح و تروریست های افراطی است که با ورود روسیه و افزایش مانور نیروهای بر زمین، مناطق مهمی را در لاذقیه، درعا، ادلیب و حومه دمشق از دست دادند.
ادامه شکست نیروهای تحت الحمایه غرب و متحدان منطقه ای آن، آنها را به صرافت مذاکرات صلح سوری انداخت و پس از چند دور مذاکره میان ۱۷ کشور، قرار شد تا نیروهای مخالف و نمایندگان حکومت سوریه در ژنو گردهم جمع شوند و به مذاکره مستقیم بپردازند. ترکیب گروه های معارض مسلح در ژنو، ترکیب نامتناجسی بود و مخالفت سوریه، روسیه و ایران را در پی داشت. گروه هایی در ژنو حاضر شده بودند که در ۴ سال بحران سوریه، اقدامات جنایتکارانه فراوانی انجام داده بودند و با فشار آمریکا، عربستان و ترکیه وارد مذاکرات صلح شدند.
در کنار تحولات سیاسی، اما در جبهه نبرد نیروهای سوری و مقاومت با پشتیبانی هوایی روسیه موفق شدند شهر مهم و استراتژیک حلب را در بخش های شمال، غرب و شرق، به محاصره درآورند و با شکستن حصر نبل و الزهرا، دو شهرک شیعه نشین در شمال حلب، مهمترین راه ارتباطی میان گروه های مخالف مسلح در حلب با بخش های لجستیکی آن را قطع کنند. با قطع این مسیر، کمک های نظامی و تردد تروریست ها و مخالفان مسلح مسدود شد و در صورتیکه جنوب حلب نیز آزاد شود، یکی از مهمترین نقاط تجمع گروه های مخالف، یعنی شهر حلب، در آستانه سقوط قرار خواهد گرفت و معادله نظامی در سوریه پس از ۴ سال برای پیروزی کامل نظام اسد، آماده خواهد شد.
خطر سقوط حلب، سعودی ها و ترک ها را مشوش کرد، به نحوی که ایده اعزام نیروی زمینی به سوریه را مطرح ساختند. امارات نیز از آمادگی خود برای پیوستن به این ائتلاف اعلام کرده است. این کشورها ادعا می کنند قرار است با داعش به نبرد بپردازند اما این تصمیم درست زمانی اعلام شد که نیروهای سوری و مقاومت توانستند به سمت محاصره کامل حلب حرکت کنند. این نشان می دهد، غرب، عربستان، ترکیه، امارات و قطر به شدت نگران این موضوع هستند و برای ایجاد مانع بر سر این مسیر، تمام قوای خود را به کار خواهند گرفت.
ورود نیروهای سوری به بخش های از لاذقیه
عربستان در حالی ورود نیروی زمینی به سوریه را اعلام کرد که این کشور در یمن نزدیک به ۱۱ ماه است به حملات سنگینی دست زده اما هیچ حاصلی به دست نیاورده است. شکست عربستان در یمن قطعی است و افزایش تلفات، شکست تحقیر آمیزی را نصیب سعودی ها خواهد کرد. نیروی حاکمه جدید عربستان در یکسال اخیر از حالت تدافعی به سمت تهاجمی حرکت کرده و در بسیاری از چالش های منطقه ای ریسک پذیر شده است. در حالیکه پیش از این سعودی ها سعی می کردند به کمک نیروهای فرامنطقه ای و حمایت از گروه های مختلف، به اهداف خود در کشورهای منطقه دست یابند، در دوران ملک سلمان، میزان انجام اقدامات بحران ساز افزایش پیدا کرده است. عربستان سعی می کند با بحران سازی های مختلف، قوای رقبای خود در منطقه را تحلیل ببرد و به همین منظور برای بالابردن هزینه ها، خود مستقیم وارد معرکه شده است. سیاستی که تاکنون نتوانسته به هدف قابل توجهی دست پیدا کند و چه درجنگ اقتصادی، چه در جنگ نیابتی و حتی در جنگ مستقیم در یمن، این هزینه ها و خسارات عربستان بوده که بیشتر به چشم آمده است.
با توجه به سیاست تهاجمی عربستان و تصمیمات بدون پشتوانه سعودی ها، احتمال پذیرش ریسک فرستادن نیرو به سوریه وجود دارد و عربستان بدون توجه به تبعات این تصمیم، تنها معادلات موجود در بحران سوریه را پیچیده تر خواهد کرد. به طور مشخص عربستان با ورود به سوریه برعلیه نیروهای نظامی ارتش و مقاومت خواهد جنگید. گروه های مخالف مسلح و تروریست های افراطی تحت حمایت این کشور قرار دارند. ترکیه نیز سعی دارد تا در این فضا از یکسو مانع پیشروی بیشتر کردها در شمال سوریه شود و از سوی دیگر، مسیر کمک رسانی به گروه های مخالف در حلب را بار دیگر، باز کند. در این میان آمریکا به طور مشخص از ورود نیروهای زمینی عربستان و کشورهای دنباله رو حمایت کرده که این اقدام واشنگتن، در راستای تکمیل طرح شعله ور کردن آتش جنگ میان کشورهای منطقه در سوریه قرار دارد.
اشتباه محاسباتی عربستان و برخی از کشورهای منطقه از قدرت خود، در اعزام نیروی زمینی به جهنم سوریه، با واکنش شدید روسیه، ایران و سوریه مواجه خواهد شد و علاوه بر این، احتمال بمباران مواضع این نیروها توسط روسیه بسیار بالا خواهد بود. ترکیه نیز در چند سال اخیر به دنبال ایجاد منطقه حائل و پرواز ممنوع در شمال سوریه بود که در ظاهر برای ساماندهی آوارگان باشد اما در اصل برای مبارزه با کردها و تجهیز نیروهای تروریست و مخالف به کار گرفته شود. هرچند ترکیه عضوی از ناتو می باشد و درگیری این کشور در سوریه می تواند تبعاتی نیز برای این پیمان داشته باشد.
عربستان، ترکیه، قطر و امارات به همراه کشورهای غربی که دست بر روی قمار سقوط اسد در سوریه گذاشته اند، تنها باعث تداوم بحران سوریه شده اند که همین امر منتج به افزایش قدرت گروه های تروریستی مانند داعش شده است. اعلام خبر آمادگی ورود نیروهای زمینی این کشورها به خاک سوریه در حالی اعلام شده که گروه های تروریستی در بسیاری از استان های سوریه به عقب رانده شده اند و شهرهای مهمی مانند حلب نیز در آستانه نبرد سرنوشت ساز قرار دارند. مداخله زمینی کشورهایی مانند عربستان، حاشیه امنی برای ادامه زیست گروه های تروریستی در سوریه و انتشار دامنه این معضل به کل منطقه را به دنبال خواهد داشت. از سوی دیگر تنش ها میان تهران- مسکو و ریاض- آنکارا را به بالاترین درجه خود در چندسال اخیر خواهد رساند و حل بحران سوریه به آینده ای نامعلوم موکول خواهد شد. از زمان اعلام طرح سعودی ها برای ورود به خاک سوریه تا عملیاتی شدن آن، می تواند معادلاتی رقم بخورد که چنین طرحی را در نهایت منتفی کند همانند اقداماتی که در سال ۲۰۱۳ صورت گرفت و طرح حمله غرب به سوریه منتفی شد، هرچند سیاست تهاجمی سعودی ها و پیگیری مسیر معیوب این سیاست در منطقه را نباید از نظر دور داشت. سیاستی که در نهایت برای سعودی ها مرگبار خواهد بود و تلفات و هزینه های نظامی بسیاری سنگینی را برای این رژیم رقم خواهد زد.
فرهنگ نیوز

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا