کتاب کودک یا مقدمه رشد آینده ایران اسلامی

بصیر، کتاب، بهترین و موثرترین عنصر در تربیت کودک و نوجوان است و می توان با استفاده از آن در بهبود وضعیت جامعه و افزایش فرهنگ عمومی بهره جست. در جهان امروز وسایل الکترونیکی و تصویری برای رساندن مفاهیم فرهنگی به ذهن و دل کودک فراوان می باشد اما در بین همه این عوامل، کتاب از موقعیت و ویژگی خاصی برخوردار است و هنوز برتری خود را نسبت به این وسایل پیشرفته حفظ کرده است. وظیفه والدین و مربیان آشنا نمودن کودکان و نوجوانان با کتابهای مناسب و تشویق به مطالعه آنها است.
داستان و نمایش، بهترین وسیله انتقال فرهنگ و حتی تجربه است که اگر با توجه به نیاز کودک و خواست او انجام گیرد، نتایج مفیدی به همراه خواهد داشت. آشنا کردن کودک با فرهنگ دینی و قصه های اصیل ایرانی و بازنویسی این قصه ها در غالب های هنری و خلاقانه گام بسیار مهمی برای نزدیک شدن به دنیای کودک است. کودکان اگرچه کودک اند، ولی دنیایی بزرگ و پیچیده دارند. آن ها همه چیز را خوب می بینند و برای یادگیری و یافتن پاسخ پرسش های فراوان خود آماده می باشند. پس اگر پاسخ ها و نیازهایشان را در میان کتاب ها نیابند، هرگز به مطالعه علاقه مند نخواهند شد.
تلویزیون، بازی ها و سرگرمی‌های رایانه‌ای، می‌تواند فرآیند خلاقیت را تکمیل کند، ولی این وسایل بر خلاف ادبیات، به خودی خود امکان خلاقیت و پردازش خلاقیت و خیال را به فرد نمی دهد. دنیای تصاویر ذهنی تلویزیون، از پیش طرح ریزی شده است و خلاقیت خاصی در آن دیده نمی شود. حضور تصاویر موجود، مانع تصویرسازی و تفکر کودک می شود و ذهن کودک بر اثرتماشای تصاویر تلویزیون، به تنبلی عادت می کند و فرصت خلاقیت از آن گرفته می شود. در این میان، کتابْ محرک خوبی برای پرورش خلاقیت و خیال پردازی است. متون رسانه ها گذرا هستند و دسترسی به آن آسان نیست؛ در حالی که دسترسی به کتاب آسان تر است. امتیاز دیگر کتاب این است که به آسانی از بین نمی رود.
كتابخواني كودكان شايد مؤثرترين گام براي افزايش سرانه مطالعه كتاب در كشور باشد كه مقدار آن اكنون از حد استانداردهاي جهاني بسيار پايين‌تر است.
اما متأسفانه اين مهم مانند بسياري از مسايل پر اهميت ديگر در شلوغي‌ها فراموش مي‌شود، در حالي كه نخبگان فرهنگي كشور بارها ضرورت آن را گوشزد كرده‌اند.
بدون ترديد يكي از دلايل پايين بودن نرخ مطالعه‌ و كتابخواني در كشور عدم انس كودكان و نوجوانان يعني آينده سازان ميهن اسلامي با كتاب و كتابخواني است.
براي ترويج و گسترش كتابخواني بهترين راه، توجه به كودكان است زيرا كودكان در دوره ی تربيت پذيري قرار دارند و شکل گیری شخصیت و عادات پسندیده در این سنین مقدمه ای بر رشد و تعالی اخلاقی در ایام جوانی و بزرگسالی ( یعنی دقیقا زمانی که مسئولیت آینده سازی را در دست گرفته اند) خواهد شد .
برای نیل به این مقصود کار های زیادی باید صورت پذیرد که از جمله به عنوان نمونه موارد زیر بايد مورد توجه مردم و مسئولان قرار گیرد :
– براي نويسندگان كتاب كودكان ارزش زيادي قائل شويم و از پديدآوردگان كتاب‌هاي با ارزش با معيارهاي ايراني و اسلامي خودمان قدرشناسي كنيم.
– دستگاه های حکومتی و نهاد های مردمی از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، آموزش و پرورش، كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان و انجمن نويسندگان كودك و نوجوان و …. بايد در اين زمينه تمام تلاش خود را در زمینه حمایت و تقدیر نویسنگان و پدید آوران و ناشران و مبلغان و مروجان کتاب و یا گسترش میزان مکان های مطالعه و انواع کتابخانه های کودک و تولید و نشر و بازنشر کتاب های خوب و اعمال سیستمی در مناسبات اداری در پیشرفت و جا افتادن فرهنگ خواندن در کودکان انجام دهند.
– نهادهای قانون‌گذار و ایده‌پرداز ( از جمله مجلس و شورای انقلاب فرهنگی و اتاق های فکر دستگاه های اجرایی و …..) با طرح و وضع قوانین و دستور العمل های ایجابی مبنی بر لزوم اجرای برنامه هایی در زمینه هایی که منجر به توسعه و گسترش کتابخوانی کودک می گردند اثر بخشی مستقیم و پیش رونده داشته باشند .
– معلمان ، مربیان و والدین تاثیر گذاری خود بر دانش آموزان ، متربیان و فرزندان را از یاد نبرند و به خاطر داشته باشند که مطالعه آنان الگویی مناسب در این زمینه می باشد و بهره برداری از ظرفیت عظیم این دو گروه در ترویج – و تبلیغ و تهیه کتاب برای کودکان بسیار مفید و اثر بخش خواهد بود .
و یادمان باشد :
– کتاب، نیاز کودکان است در دنیای کودکی
– تفاوت کتاب با رسانه در ماندگاری و دسترسی بیشترو …..است
– بازار کتاب کودک نا بسامان است و کتاب های کودک بازاری فراوان
– عوامل بازدارنده رشد کیفی کتاب را شناسایی کنیم و مشکلات این زمینه را حل کنیم
– کتاب های کودکان را ارتقا دهیم
– سهم کودکان در مطبوعات را افزایش دهیم که خود مقدمه ای بر گسترش خواندن و تقویت ادبیات کودک می‌شود.

سیدمحمد حسینی/ مدیر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان شهرستان فریدونکنار