هماهنگی نظامی آمریکا با ایران و سوریه از چه طریقی صورت می‌گیرد؟
حملات هوایی روز گذشته آمریکا و متحدینش علیه مواضع داعش در سوریه، به معنای آغاز رسمی فعالیت ائتلافی بود که آمریکا اعلام کرده برای مبارزه با این گروه تروریستی تشکیل می دهد. در این میان، هرچند مقامات آمریکایی مکرراً اعلام کرده اند که اقدامات خود را با دولت سوریه و همچنین ایران هماهنگ نخواهند کرد، شواهد میدانی از در جریان بودن روند دیگری در این زمینه حکایت دارد.
به گزارش «تابناک»، سایت نشریه «فارن پالیسی» در مطلبی به موضوع ائتلاف بین المللی مبارزه با داعش پرداخته و بر اساس مجموعه ای از شواهد، نتیجه می گیرد آمریکا اقدامات خود علیه این گروه را در هماهنگی با ایران و سوریه انجام می دهد. هماهنگی که از طریق واسطه گری عراق صورت می گیرد.
در این مطلب آمده است:
بلافاصله پس از اینکه ایالات متحده بمباران مواضع داعش را در سوریه آغاز کرد، رئیس جمهور سوریه یک مهمان مهم را به حضور پذیرفت: فالح الفیاض، مشاور امنیت ملی عراق. در این دیدار، دو طرف درباره مبارزه جاری با تروریست های داعش گفت و گو کردند و بنا بر اعلام منابع خبری سوری، اسد در این دیدار به مهمان خود گفته «سوریه از هرگونه تلاش بین المللی برای مبارزه با تروریسم حمایت می کند». این دومین دیدار دو مقام مذکور طی چند هفته اخیر بوده است.
هرچند در گزارش مطبوعات سوری به موضوع حملات آمریکا علیه داعش اشاره مستقیمی نشده بود، اما می توان اظهارات اسد را در این چارچوب تفسیر کرد که دولت سوریه ممانعتی در راه اقدامات دولت آمریکا علیه تروریست های داعش انجام نمی دهد و حتی به نوعی از این امر استقبال نیز می کند.
جنگ داخلی سوریه و در پی آن، ظهور گروه های افراط گرا در این کشور، سبب شکل گیری همسویی غیرمنتظره ای میان ایالات متحده و دشمنان همیشگی این کشور شده است. در داخل عراق، حملات هوایی آمریکا گاه در حمایت از گروه های شبه نظامی شیعه ای صورت می گیرد که مورد حمایت ایران هستند؛ به گونه ای که می توان گفت واشنگتن به عنوان نیروی هوایی ایران در عراق فعالیت می کند.
در مورد سوریه نیز هرچند باراک اوباما بارها خواستار سرنگونی بشار اسد شده، اما هم اکنون در عمل واشنگتن و دمشق در مبارزه با تررویست های داعش که خواستار براندازی دولت در سوریه هستند، در یک جبهه مشترک قرار گرفته اند.
هرچند مقامات آمریکایی می گویند که اقدامات خود در عراق را با نیروهای ایرانی هماهنگ نمی کنند، اما در خفا این موضوع را تأیید می کنند که اقداماتشان از طریق نیروهای امنیتی عراق که نقش واسطه را ایفا می کنند، با ایران هماهنگ می شود. اکنون با سفر فیاض به دمشق، می توان چنین استدلال کرد که عراق همین نقش را در رابطه میان دولت آمریکا و دولت سوریه نیز انجام می دهد.
با نگاهی به روند جاری در عراق، می توان مشاهده کرد که این همکاری و هماهنگی در عمل به چه صورت انجام می شود. زمانی که نیروهای شیعه تحت حمایت ایران توانستند محاصره شهر آمرلی را بشکنند، آمریکا نیز از طریق نیروی هوایی خود نقش مهمی ایفا کرد. اما استفاده از نیروی هوایی در محدوده های کوچکی مانند آمرلی، نیازمند آن است که با نیروهای زمینی هماهنگی صورت گرفته و حملات هوایی در حمایت از آن ها انجام بگیرد.
در این میان، از آنجا که روابط سیاسی میان تهران و واشنگتن تیره است، همکاری مستقیم نظامی میان دو طرف با واکنش های منفی شدیدی در هر یک از طرفین مواجه می شد. در نتیجه، نیروهای ایرانی نقشه های خود را به فرماندهان عراقی ناظر بر عملیات ها تحویل می دهند و آن ها نیز به نوبه خود آن را در اختیار آمریکایی ها قرار می دهند تا حملات هوایی به صورت هماهنگ انجام پذیرد.
دلیل اینکه ایالات متحده تمایلی برای اذعان به این همکاری ندارد این است که در درجه اول، تأیید این موضوع به معنای تأیید ناتوانی نیروهای عراقی در مبارزه با تروریست ها به تنهایی خواهد بود و در درجه بعد، این امر در عمل به معنای مشروعیت دادن آمریکا به حضور نظامی ایران در داخل مرزهای عراق تعبیر خواهد شد.
اکنون، ایالات متحده در سوریه نیز با مسئله مشابهی مواجه است. برای واشنگتن که مدت ها خواستار سرنگونی اسد بوده، همکاری مستقیم با دولت سوریه به معنای تقویت این دولت خواهد بود. اما از سوی دیگر، با توجه به اینکه دیگر گروه های مسلح مخالف بشار اسد توفیق خاصی در مبارزه با داعش نداشته اند، دولت اسد خود را به عنوان تنها شریک نظامی قابل اتکای آمریکا در سوریه مطرح کرده است.
اما حتی اگر فرضیه همکاری میان دولت سوریه و دولت آمریکا را رد کنیم، باز هم نمی توان سفر فیاض به دمشق را بی دلیل دانست و وی حداقل حامل پیامی برای دمشق بوده است. در حقیقت، اگر دولت سوریه از عملیات آمریکا اطلاع نداشته و به روی هواپیماهای آمریکایی آتش بگشاید، خطر توسعه درگیری ها و وقوع جنگی آشکار میان آمریکا و سوریه وجود خواهد داشت. این احتمالی است که اوباما به شدت خواستار دوری از آن است و ایجاد یک کانال ارتباطی از طریق فیاض می تواند در رسیدن به این هدف موثر باشد.
بر این اساس، می توان چنین نتیجه گرفت که دولت آمریکا نه تنها بر خلاف مواضع اعلامی خود به کمک ایران برای مبارزه با داعش در عراق نیاز داشته و در عمل از این کمک استفاده می کند، بلکه حتی در سوریه نیز برای پیشبرد موفقیت آمیز برنامه های خود، به حداقلی از هماهنگی با دولت اسد نیازمند است.
