پرونده‌ای كه قرار است با همكاری ايران و عراق ثبت شود/پياده‌روی اربعين ميراث معنوی جهان می‌شود
بصیر، از پیاده‌روی جابربن عبدالله انصاری، صحابه پیامبر در روز اربعین برای زیارت مزار سیدالشهدا(ع) تا امروز بیش از ۱۳ قرن گذشته است و در طول همه این سال‌ها عاشقان حسینی این سنت را حفظ کرده‌اند، در سال‌های اخیر نیز با حضور میلیونی محبان اهل بیت(ع) در پیاده‌روی اربعین اهمیت و جایگاه این سنت بیش از پیش خودنمایی کرده، به طوری‌که از یک پیاده‌روی ساده به یک فرهنگ و نماد تبدیل شده است و هر ساله بر دامنه آن افزوده می‌شود.
امسال و در ایام پیاده‌روی اربعین خبر ثبت این مراسم در فهرست میراث معنوی جهان نیز منتشر شد. پیشنهاد ثبت پیاده‌روی اربعین به همراه آیین‌های مرتبط با آن مانند اشعار و مرثیه‌هایی که در این مسیر خوانده می‌شود، از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشورمان ارائه شده است و گفته می‌شود با همکاری دولت عراق پرونده مشترکی تهیه و برای ثبت جهانی به یونسکو ارائه خواهد شد.
فرهاد نظری، مدیرکل ثبت آثار تاریخی درباره ثبت پیاده‌روی اربعین می‌گوید: این مراسم همه نوع آیین و آداب و رسوم مرتبط با اربعین را دربر می‌گیرد، حتی وسایلی که مرتبط با آن هستند مانند طبق، سنج و پیراهن، چون تجمیع این آداب موجب برپایی بزرگ‌ترین گردهمایی مسلمانان شده و یک فضای فرهنگی را به‌وجود آورده است. این آیین در حوزه میراث ناملموس جهانی قرار می‌گیرد، با این شرط که دولت عراق نیز به کمک ایران بیاید، چون بخش مهمی از این آیین در عراق اجرا می‌شود.
مرتضی رحمانی‌موحد، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی نیز می‌گوید: آیین پیاده‌روی اربعین یک میراث معنوی و پروژه مشترک فرهنگی با عراق است. بین دو کشور ایران و عراق توافق شده و دو طرف در حال آماده‌سازی و مستندسازی پرونده ثبت جهانی آیین پیاده‌روی اربعین در یونسکو هستند.
رحمانی‌موحد درباره مراحل ثبت اربعین تصریح می‌کند: مستندسازی و آماده کردن پرونده این آیین برای ثبت در میراث جهانی یونسکو دست‌کم تا سال آینده زمان خواهد برد و امیدواریم این کار با قدرت، پیگیری شود.
از سوی دیگر، مسعود سلطانی‌فر، رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درباره جزئیات پرونده‌ای که قرار است برای پیاده‌روی اربعین تهیه و تدوین شود، می‌گوید: پرونده میراث معنوی (ناملموس) این مراسم و مسیر زیارتی در سطح ملی و جهانی به طور مشترک با کشور عراق، شامل تمامی راه‌ها و محورهای زیارت در مسیر خسروی، مهران، چذابه و شلمچه و استان‌های مرزی به همراه تمام آیین‌ها و مراسم‌های مربوطه و تمام اتفاقات معنوی توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آماده خواهد شد.
مسعود سلطانی‌فر معتقد است: این میراث معنوی با عظمت به لحاظ معنی و مفهوم و به لحاظ آیینی، با اشتیاق و شور روزافزون، یکی از بی‌نظیرترین میراث‌های معنوی زنده بشری را رقم زده است. حفظ این میراث ارزشمند در جنبه‌های مختلف به ویژه به لحاظ سنت‌های فرهنگی و دینی و اهمیت ملی و جهانی آن در قالب پرونده‌ای جامع و مصور ابتدا در سطح ملی و سپس با کمک کشور عراق به صورت مشترک در سطح جهانی برای ثبت در یونسکو ارائه خواهد شد.
هم‌اکنون احمد جلالی، سفیر کشورمان در عراق مسئول پیگیری مذاکره با مسئولان عراقی شده است تا طرف عراقی را برای کمک به تدوین این پرونده ترغیب کند.
ایران و عراق همکاری‌های مشترکی را برای ثبت میراث‌های فرهنگی مشترک آغاز کرده‌اند که ثبت پیاده‌روی اربعین بخشی از آن است. «مهر» طی گزارشی درباره این همکاری‌ها می‌نویسد: ایران در نظر دارد همکاری‌های مشترک دیگری نیز با عراق پیرامون ثبت جهانی نی‌انبان و موسیقی علوانیه داشته باشد. اما درباره اربعین چنین پرونده‌ای در جایگاه میراث ناملموس و معنوی قرار خواهد گرفت.
خبر دیگر درباره همکاری فرهنگی کشورمان با عراق تهیه فهرست کتب خطی این کشور توسط محققان ایرانی است. ۴۷۵ هزار نسخه خطی عراق که عمدتاً در نجف، کربلا و بغداد نگهداری می‌شدند، توسط محققان ایرانی فهرست‌نگاری شده‌اند، این فهرست به احتمال زیاد در عراق و به زبان عربی منتشر می‌شود.
حجت‌الاسلام مصطفی درایتی، محقق نسخ خطی با بیان این خبر می‌افزاید: نسخه‌های خطی موجود در عراق می‌تواند مکمل بخشی از فرهنگ گذشته ایران باشد. در این راستا از سال‌ها پیش به گردآوری اطلاعات درباره نسخ خطی این کشور پرداختیم، اکنون عمده اطلاعات جمع‌آوری شده و در حال جمع‌آوری اطلاعات باقی مانده هستیم، البته حجم نسخه‌های خطی عراق به نسبت ایران بسیار کمتر است، در عراق نسخ خطی شناسایی شده و موجود در کتابخانه‌ها و عتبات عالیات به ۶۰ هزار نسخه می‌رسد، در حالی‌که در ایران ۳۲۷ هزار نسخه است. با تغییر حکومت عراق و تشکیل دولت مردمی در این کشور، روابط ایران و عراق در همه زمینه‌ها از جمله همکاری‌های فرهنگی و هنری افزایش یافته که در صورت به سرانجام رسیدن همکاری مشترک در ثبت پرونده میراث معنوی پیاده‌روی اربعین، این همکاری‌ها به نقطه اوج خود خواهد رسید.
بلاغ
