مصرف ۱۰۰۰ لیتر آب برای تولید یک لیتر شیر در کشور
بصیر ،آب پنهان یا آب مجازی مقدار آبی است که یک کالا و یا یک فراورده کشاورزی طی فرایند تولید مصرف می‌کند تا به مرحله تکامل برسد و مقدار آن معادل جمع کل آب مصرفی در مراحل مختلف زنجیره تولید از لحظه شروع تا پایان است.
بسیاری از کشورهای پیشرفته در سطح جهان، بر روی آب مجازی، محاسبه آن در شرایط بومی تولید هر محصول و برنامه ریزی بر روی افزایش بهره وری مصرف آب بر اساس میزان محاسبه شده آب مجازی، اقدام کرده اند.
یکی از موادی که در تولید آن، آب نقش اساسی دارد شیر است. برای اندازه گیری میزان آبی که در طی فرآیند تولید شیر مصرف می شود باید این فرآیند را از ابتدا تا انتها مورد بررسی قرار دارد.
دامداران به طور روزانه به گاوهای خود علوفه و آب می دهند تا غذا در بدن دامها به شیر تبدیل شود. دو یا سه بار در روز شیر گاو دوشیده می شود. شیر پس از دوشیده شدن در محل خنک و یا در یخچال نگهداری می شود. مراکز جمع آوری شیر به منظور گردآوری شیر دامداران کوچک در روستا ها تاسیس شده اند.
در این مراکز با تجهیزات مختلف شیر دریافتی از نظر کیفی آزمایش می شود و بعد از دریافت آن در یخچالهای بزرگ برای خنک کردن قبل از ارسال به کارخانه نگهداری می شوند. شیر با درصد چربی های متفاوتی در بازار موجود است؛ از اینرو در مرحله ای، چربی های شیر را جداکرده و با نسبت بندی مشخص با شیر مخلوط می کنند. شیر پس از عبور از سپراتور، بر حسب میزان چربی مورد نیاز استاندارد می شود. برای تولید هر نوع شیر با درصد چربی متفاوت ، یک مقدار مشخصی خامه به شیر اسکیم برگشت داده می شود.
پس از استاندارد کردن شیر ، باید هموژن شود. بدون عمل هموژن کردن ، چربی شیر جدا و به سطح آن بالا می رود. هموژنیزاسیون باعث یکنواخت شدن چربی شیر می شود و بافت خامه ای و طعم یکسانی می یابد. پس از آن، نوبت پاستوریزه کردن شیر است. در عمل پاستوریزه کردن، شیر ابتدا به دمای ۷۲ درجه سانتی گراد و در مدت ۱۶ ثانیه گرم می شود و سپس به دمای ۴ درجه سانتی گراد بسرعت سرد می شود. شیر پس از افزودن ویتامینها و مواد افزودنی مورد نظر، بسته بندی شده و به بازار ارسال می شود.
در تمامی این فرآیند برای تولید هر لیتر شیر، ۱۰۰۰ لیتر آب مصرف می شود.
تسنیم
