حضور نظامی آمریکا در منطقه خاورمیانه افزایش یابد
بصیر، ،طی سال های اخیر و در جریان مذاکرات هسته ای ایران و گروه ۱+۵، همواره این نکته از سوی تحلیلگران بی طرف مورد اشاره قرار گرفته که وجود عوامل تندرو در آمریکا، یکی از مواردی که است که چه در زمینه موفقیت مذاکرات و چه بهبود احتمالی روابط ایران و آمریکا اخلال ایجاد می کند. تحلیلی که امروز به قلم رئیس سابق سیا منتشر شده، نمود بارز و البته تازه ای از همین موضوع است.
دیوید پترائوس، رئیس سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در یادداشتی که امروز در روزنامه «واشنگتن پست» منتشر کرده به بیان دیدگاه خود نسبت به توافق هسته ای نهایی ایران و گروه ۱+۵ پرداخته و رویکردی را که آمریکا باید پس از حصول چنین توافقی در پیش بگیرد، شرح داده است.
پترائوس معتقد است اگرچه تاکنون درباره چشم انداز حصول توافق هسته ای میان ایران و گروه ۱+۵ مباحث زیادی مطرح و درباره خطرات یک «توافق بد» نیز هشدار داده شده، اما آنچه کمتر مورد توجه قرار گرفته و درباره آن به نحو بایسته بحث نشده، تأثیراتی است که توافق هسته ای با ایران می تواند بر جایگاه و موضع آمریکا در منطقه خاورمیانه داشته باشد.
وی ضمن تکرار ادعاهای مقامات غربی مبنی بر اینکه وضع تحریم های شدید علیه ایران، عاملی بوده که سبب شده ایران حاضر به مذاکره درباره برنامه هسته ای خود شود، می نویسد نقطه آغازین تحلیل پیامدهای توافق هسته ای با ایران نیز باید ارزیابی نتایج برداشته شدن تحریم های موجود علیه ایران باشد.
پترائوس در ادامه با طرح این ادعا که ایران از تروریسم حمایت می کند، می نویسد این کشور حتی در شرایط وجود تحریم ها نیز به حمایت خود از «گروهای افراط گرا» در منطقه ادامه می داد و بالطبع پس از برداشته شدن تحریم ها، با قدرت بیشتری به این کار خود ادامه خواهد داد. بحث چشم انداز افزایش نفوذ ایران در منطقه پس از برداشته شدن تحریم ها، موضوع دیگری است که از سوی وی مورد اشاره قرار می گیرد.
با این حال، رئیس سابق سیا اشاره می کند که توجه به این موضوعات، به معنای انصراف از پیگیری روند دیپلماسی در مقابل ایران نیست؛ زیرا اولویت نخست آمریکا «جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای» است و افزون بر این، گزینه بدیل دیپلماسی، یعنی اقدام نظامی، مسائل و خطرات خاص خود را دارد.
اما به اعتقاد پترائوس، چند مسئله مهم وجود دارد که در روند دیپلماسی با ایران باید مورد توجه آمریکا قرار گیرد:
نخست اینکه فارغ از نتیجه مذاکرات هسته ای، تا زمانی که ایران به «رفتار بی ثبات کننده» خود در منطقه ادامه دهد، هیچ امکانی برای بهبود واقعی روابط ایران و آمریکا وجود نخواهد داشت. به اعتقاد وی، آمریکا باید با اعلام این پیام به اشکال مختلف، نشان دهد که در پی رها کردن خاورمیانه و پذیرش هژمونی ایران در این منطقه نیست.
دوم اینکه آمریکا باید تعامل و گفت و گو با متحدان عرب و اسرائیلی خود را افزایش دهد تا به درک مشترکی با آن ها درباره نحوره مواجهه با ایرانی برسد که پس از برداشته شدن تحریم ها، از نظر اقتصادی تقویت خواهد شد. نکته سوم نیز که در همین رابطه است، توجه آمریکا به مواضع خود در قبال سوریه است که اکنون نقطه محوری رقابت ها بر سر تفوق بر منطقه به شمار می رود.
نکته چهارم از نظر پترائوس این است که توافق هسته ای با ایران نه تنها نباید موجب کاهش حضور نظامی آمریکا در منطقه خاورمیانه شود، بلکه باید این حضور افزایش پیدا کند تا به واسطه آن، متحدان منطقه ای آمریکا بتوانند در مقابل قدرت ایران توازن برقرار کنند. تقویت کشورهای منطقه از نظر نظامی و نیز برقراری ابتکارات جدید در شورای همکاری خلیج فارس، از دیگر اقداماتی است که در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد.
در نهایت، موضوع پنجم مورد اشاره این مقام سابق آمریکایی آن است که ایالات متحده باید از هم اکنون کار طراحی یک رژیم تحریمی جدید علیه ایران را آغاز کند. در این چارچوب، آمریکا باید به بهانه حمایت ایران از تروریسم، بخشی از تحریم های خود را علیه ایران حفظ کرده و از سرازیر شدن پول به ایران بر اثر برداشته شدن تحریم ها جلوگیری کند. از سوی دیگر، تحریم های آمریکا باید در صورت انحراف ایران از مسیر توافق نهایی، برگشت پذیر باشند.
به هر حال، می توان گفت مقاله پترائوس در واشنگتن پست، نمود عینی و آشکار دیدگاهی است که سیاستمداران تندروی آمریکایی – به ویژه مقامات نظامی و همچنین نمایندگان کنگره این کشور – درباره ایران دارند. این گروه حاضرند به هر قیمتی، از احیای تمام عیار قدرت منطقه ای ایران بر اثر کاهش تحریم ها جلوگیری کرده و در این زمینه، از هیچ گونه بهانه تراشی فروگذار نکنند.
همین موضوع، عاملی است که تاکنون مسائل زیادی را در روند مذاکرات هسته ای ایران ایجاد کرده و در صورت پذیرش این رویکرد افراطی از سوی دولت آمریکا و به کار بستن آن در قبال ایران، طبیعتاً در آینده نیز شاهد چالش هایی در این زمینه خواهیم بود.
منبع: بلاغ
