چرا مردم از دریافت یارانه انصراف ندادند؟ / موفقیت مرحله دوم هدفمندی، در گرو پذیرش اشتباهات دولت
به گزارش بصیر به نقل از فرهنگ نیوز، یکی دو ماه منتهی به پایان سال ۱۳۹۲ و ایام عید نوروز تا پایان فروردین‌ماه، فضای رسانه‌ای کشور مملو از تبلیغات شد. البته این‌بار خبری از آگهی‌های بازرگانی نبود؛ کسی شما را به خرید چیپس پفک و نوشابه‌های گازدار و یا لوازم خانگی لوکس خارجی ترغیب نمی‌کرد.
در این روزها بود که مستقیماً و بدون هیچ پرده‌پوشی از مردم خواسته شد تا از دریافت یارانه انصراف دهند. یارانه‌ای که حدود۴۵۵۰۰۰ریال است و حتی هزینه حمل‌ونقل یک شهروند تهرانی را در طول ماه فراهم نمی‌کند.
اقشار، سازمان ها و جناح‌های سیاسی مختلفی به یاری دولت آمدند تا این امر محقق شود. حتی صحبت از این شد که دولت، خود رأساً وارد عمل شده است و اموال و دارایی‌ها را شماسایی کرده! همچنین صحبت از این شد که اطلاعات حساب بانکی افراد در اختیار دولت قرار می‌گیرد تا از آنها برای ارائه و یا عدم ارائه یارانه به افراد استفاده کند و بفهمد چه‌کسی مستحق دریافت یارانه است و چه کسی نباید آن را دریافت کند.
در این ایام حتی گفته شد که هر چه میزان انصراف‌دهندگان از دریافت یارانه بیشتر باشد، میزان افزایش قیمت بنزین هم کمتر خواهد بود. البته برخی این سخن را به‌نوعی تهدید مردم عنوان کردند؛ اما قاطعیت دولت در امر اجرای مرحله دوم هدفمندسازی یارانهها قابل درک و تا حدود زیادی توجیه‌پذیر است. (هرچند این قاطعیت در حوزه سیاست خارجه دولت تدبیر و امید به‌هیچ عنوان وجود ندارد و با ملایمت تمام با طرف‌های خارجی از جمله آمریکایی‌ها برخورد می‌شود)
ناگفته پیداست که عزم راسخ و همه‌جانبه دولت برای انصراف مردم از دریافت یارانه به تنتیجه مناسب منجر نشد.
دور از ذهن نیست که دولت «حسن روحانی»، که منتقدانش به «بی‌سوادی» متهم شده‌اند، مسئولیت اشتباه خود را به گردن دیگران بیندازد! در این بین، عموم منتقدان دولت از یک سو و صدا و سیما از سوی دیگر به‌عنوان متهم این شکست معرفی شده‌اند تا دامن دولت از اشتباهات مسلم، پاک شود.
من حتماً یارانه می‌خواهم!
آنچه غیرقابل انکار است، وجود بی‌نظمی در بخش بزرگی از فعالیت‌های دولتی است که خود را نماد «اعتدال» می‌داند و دولت پیشین را به‌دلیل آشفتگی اقتصادی، مورد انتقاد و هجمه‌های شدید قرار می‌دهد.
البته عذرخواهی نیم‌بند «حسن روحانی» از مردم در ماجرای بروز حواشی ناامیدکننده توزیع سبد کالا، هنوز از خاطر مردم پاک نشده است، همانطور که خاطره صف‌های چندصدنفره در زیر باران و دیگر حواشی این طرح اقتصادی مشمول گذرزمان نمی‌شود!
این واقعیتی انکار ناشدنی است که بی‌نظمی و عدم برآورد صحیح، یکی از نقیصه‌های موجود در برنامه‌های خاص و عموماً اقتصادی دولت «حسن روحانی» محسوب می‌شود.
این بی‌نظمی‌ها و تخمین‌های ناصحیح سبب شد تا طرح «سبدکالا» به جای ایجاد آرامش در مردم، به دلیلی برای تشویش و دل‌نگرانی تبدیل شود. همین برآوردهای غلط باعث شد تا تنها حدود ۸درصد از مردم، برای دریافت یارانه ثبت نام نکنند (مجموع انصرافی ها و افرادی که نتوانستند ثبت نام نمایند)؛ این درحالیست که اگر دست‌کم ۵۰ درصد از ایرانیان(تقریبا معادل درصد کسانی که به “حسن روحانی” رأی دادند) به جمع انصرافی‌ها می‌پیوستند، موفقیت این طرح، تضمین می‌شد.
در چنین شرایطی، عجیب نیست که مردم، چندان علاقه‌مند به انصراف از دریافت یارانه نباشند.
شفاف‌سازی، حلقه مفقوده غائله انصرافی‌ها!
هنوز به‌درستی شخص نشده است که درآمد حاصل از انصراف بخش کمی از مردم، صرف چه موضوعاتی خواهد شد.
در زمانی که تبلیغات همه‌جانبه برای انصراف از دریافت یارانه در حال انجام بود، مواردی همچون بهداشت و درمان، سرپرستی کودکان یتیم، رفع آلودگی هوا و موارد دیگری برای این امر مطرح شد اما هیچ‌یک دقیقاً موشکافی نشد تا ایرانیان بدانند که دقیقاً بعد از انصراف از دریافت بارانه، پول‌هایشان به‌سوی کدام مقصد روانه خواهد شد.
حال اگر یکی از دلایل کم بودن تعداد انصرافی‌ها را، همین عدم شفاف‌سازی از سوی دولت بدانیم، ره به بیراهه برده‌ایم؟
عدم بروز نشانه تحقق وعده‌های اقتصادی دولت
متأسفانه کمتر نشانه‌ای از تحقق وعده‌های ۱۰۰روزه دولت و سایر وعده‌های اقتصادی آن، پیش روی مردم قرار دارد.
دولتی که قرار بود برای رفع مشکلات مردم، برنامه‌های ۱۰۰روزه ارائه کند تا سریعا اقدام به حل مشکلات شود، هرگز نتوانست به خود عمل کرده و خاطره خوشی از حدود ۲۸۰ روز فعالیت خود در اذهان مردم به جا بگذارد.
عجله بیش از حد و فرصت کوتاه برای انصراف از نوع فوری
تعجیل در اجرای دومین مرحله از طرح هدفمندسازی پرداخت یارانهها و تلاش برای انصراف فوری سبب شد تا تعداد انصرافی‌ها ریزش شدیدی کند.
دولت می‌خواست هر چه سریع‌تر و درروزهای پایانی فروردین ماه، تکلیف ماجرای انصراف از دریافت یارانه را مشخص کند تا از روز نخست اردیبهشت و با اعلام قیمت بنزین، فاز دوم هدفمندسازی یارانهها را اجرایی کند.
همین امر سبب شد تا بخش بزرگی از مردم که عواقب اجرای ناصحیح مرحله نخست هدفمندسازی را با همه وجود خود احساس کرده بودند، برای کمک به دفع خطر احتمالی، طی اقدامی از پیش تعیین نشده، برای دریافت یارانه ثبت نام کنند.
«کلید» موفقیت فاز دوم در دستان قیمت‌هاست/ آزادسازی قیمت‌ها با تعجیل بی‌دلیل
در هر صورت طی اجرای مرحله دوم هدفمندسازی یارانهها، کنترل دقیق قیمت‌ها و جلوگیری از بروز تورم لجام گسیخته، نقشی حیاتی در موفقیت اجرای طرح، ایفا خواهد کرد.
در این بین بد نیست دولت «حسن روحانی» با احترام به نظر کارشناسان، ضمن جلوگیری از تکرار اشتباهات دولت دهم، برای آزادسازی قیمت‌ها عجله نکند و همه جوانب و آثار آن را دقیقاً بسنجد.
مردم آماده کمک به دولت هستند، آیا دولت آماده رفع اشتباهاتش هست؟
بی‌گمان همه مردمانی که حماسه حضور آنها در ۲۴خرداد۱۳۹۳، جهانی را متحیر کرد، تحت هر شرایطی آماده کمک به دولت هستند. این امر، حقیقتی است غیرقابل کتمان و نقطه قوتیست برای همه دولت‌هایی که در جمهوری اسلامی ایران، روی کار می‌آیند.
از سوی دیگر، دولت نیز باید ضمن قبول اشتباهات خود، بکوشد تا کاملاً حساب‌شده عمل کرده و ضمن رفع اشتباهات و عیوب موجود در برنامه‌های خود، موفقیت دومین مرحله طرح هدفمندسازی یارانهها را تضمین کند.
