پیوند تعهد، تخصص و تعلم، رمز ماندگاری شهید مطهری
بصیر، در بزرگداشت شهادت استاد مرتضی مطهری و احترام به جایگاه علم آموزی و روز معلم، ضرورت تبیین رمز ماندگاری مقام معلم به ویژه شهید مطهری امری انکارناپذیر است، از این رو واکاوی علل پویایی آثار و تألیفات این شهید بزرگوار می تواند به عنوان راهبرد کلیدی در تداوم مولفه‌ی تعلیم و تربیت در جامعه مورد توجه قرار گیرد.
بدیهی است شهید مطهری به عنوان نخبه‌ی عالم و حکیم از طیف روحانیت معظم به عنوان الگوی ناب از حکمت و دانش فعال در جامعه مورد توجه همگان قرار گرفت، طلبه‌ای عالم که در راستای رفع دغدغه های جامعه ناملایمات فراوانی را به جان خرید،لذا به علت فعالیت‌های همزمان شهیدمطهری در حوزه و دانشگاه برخی اشخاص مقدس‌مآب و متحجر در راستای تخریب شخصیت علمی و توهین به شهید مطهری برآمدند، لیکن استاد شهید مطهری با پیوند تعهد و دغدغه‌مندی برای پاسخگویی به شبهات جامعه‌ی اسلامی و با تقویت مقوله‌ی علم و دانش در سراسر زندگی خود، برگ زرینی از خدمات خالصانه‌ی عالمی وارسته و حکیمی ارزشمند را به منصه‌ی ظهور رساند.
اما پرسش اساسی این است که رمز ماندگاری این معلم و شهید بزرگوار چیست؟
به راستی چرا تاکنون آثار ایشان تاکنون از پویایی خاص و نشاط علمی برخوردار است و مورد مراجعه بسیاری از اصحاب علم و دانش قرار گرفته است؟
به راستی چگونه است پس از سه دهه از شهادت ایشان هنوز کلام علمی این شهید برای محافل حوزوی و دانشگاهی و حتی برخی نهادهای بین‌المللی مورد استناد علمی و پژوهشی واقع گردیده است؟
به عنوان نمونه، چگونه است پس از وقوع بیداری اسلامی، محافل علمی و سیاسی دانشگاه الأزهر مصر برای تبین چارچوب نظریات مرتبط با حکومت اسلامی و نظام سیاسی اسلام در مصر، آثار علامه شهید مطهری را از حوزه‌ی علمیه‌ی قم مطالبه می کنند؟
در پاسخ می توان گفت: شهید مطهری از باب «علمه شدید القوی»[۱] از نعمت معلمانی قوی و جامع الأطراف همچون امام خمینی(ره) و علامه طباطبائی بهره مند بوده است؛ از این رو از این فرصت کلیدی در راستای تقویت زهد و تقوا و اخلاص توأم با علم‌آموزی عمیق و تخصصی بهره گرفته است، این نکته‌ی کلیدی که با مقوله‌ی نشر علم و تعلم در محافل علمی حوزه و دانشگاه همراه گردیده است، با مقوله‌ی شناخت دقیق از نیازها جامعه پیوند خورده است و اینچنین عالمی بزرگ و جامع‌الطراف و شدیدالقوی به جهان اسلام معرفی گردید که با ادامه‌ی حیات ارزشمند این استاد شهید، نظام اسلامی می توانست به افق های بسیاری در مقوله‌ی نظام سازی و تمدن‌سازی نوین اسلامی دست یابد اما منافقان کوردل به گمان سست خود و با محو اندیشه‌های این استاد شهید، دستان پلیدشان را به خون پاک اسوه‌ی اخلاص آغشته نمودند، لیکن تعهد و اخلاص شهید مطهری و وجود گزاره‌های پژوهشی پویا و تازه در اندیشه‌های علمی شهیدمطهری و هم چنین نیاز سنجی مناسب برای پاسخگویی به مشکلات جامعه‌ی اسلامی منجر به ماندگاری آثار و اندیشه های شهید مطهری گردید.
بدیهی است شهید مطهری به علت شدت فعالیت علمی و دغدغه‌مندی برای رفع نیاز جامعه دارای تألیفات فراوانی در موضوعات مختلف است که هرکدام از این آثار به نوعی پاسخگوی بخشی از نیازهای جامعه بوده است و متناسب با مخاطب خود از عمق محتوایی قابل توجه برخوردار می باشد، از این رو شهید مطهری می‌دانست چگونه باید در سطوح مختلف قلم بزند، به نحوی که هم از عمق کیفی برخوردار باشد و هم چنین در رفع نیازهای فکری جامعه موثر واقع گردد.
علامه شهید مطهری برای تبیین و پاسخگویی به برخی مکاتب مادی و نقد جامعه غربی علل گرایش به مادیگری را نگارش نمود، هم چنین در مقابله و پاسخگویی به سیل هجوم اندیشه های مارکسیستی به اسلام که غالباً در طیف دانشجوی کشور و محافل روشنفکری در قبل از پیروزی انقلاب به وقوع پیوست کتاب نقدی بر مارکسیسم را به رشته‌ی تحریر درآورد.
این شهید بزرگوار از تقویت مولفه‌ی اخلاق و تقویت آموزه‌های اخلاقی غفلت نورزید و سلسله بحث های اخلاقی و گفتارهای معنوی و تفاسیر سورههای متعدد قرآن را در چارچوب فعالیت‌های چشمگیر خود قرار داد، هم چنین نگارش مقدمه ای بر انقلاب اسلامی و یا تأسیس اصول و چارچوب کلامی جدید، مانند جهان بینی توحیدی و نقد لیبرالیسم مثل اخلاق جنسی ناظر به اخلاق جنسی راسل و اقتصاد اسلامی و یا تأسیس چارچوب برای مسائل مستحدثه مثل بیمه در اسلام و نظام حقوق زن در اسلام و یا اسلام و مقتضیات زمان و داستان و ادبیات مثل داستان و راستان و تماشاگه راز و ده ها اثر را از خود متجلی ساخته است.
با نگاهی اجمالی می توان دغدغه مندی شهید مطهری در پاسخگوئی به شهبات جامعه‌ی اسلامی را به عینه مشاهده نمود، لذا به جرأت می توان ادعا نمود بعداز بیش از سه دهه از حیات شکوهمند انقلاب اسلامی تاکنون هیچ یک از نهادهای علمی و حوزوی کشور با بودجه ها و هزینه های کلان و… به میزان این شهید متفکر نتوانسته‌اند آنچنان که باید و شاید در پاسخگویی به شهبات روز و مستحدثه موفق عمل نمایند، در حالی که شهید مطهری به صورت فردی و بدون اتکا به هیچ گونه امکانات خاص به این مهم نائل شده است که همگی این امور حاکی از اخلاص بی بدیل این شهید و تخصص علمی ایشان همراه با نیاز سنجی از جامعه و تبیین و نشر و گسترش این معارف در جامعه می باشد.
امید است نهادهای علمی حوزه و دانشگاه با حمایت از مقوله‌ی علم و تعلم و احترام به جایگاه ارزشمند عالمان در جامعه در راستای نشر و گسترش اندیشه های عالمانی همچون شهیدمطهری و پویایی هر چه بیشتر تولیدات علمی در راستای رفع نیازهای جامعه تلاش کنند.
[۱] سوره نجم آیه‌ی ۵
منبع: مهدی نجفی
