قدرت‌ها «حق وتو»را کجا خرج کرده‌اند؟
بصیر، «وتو» کلمه‌ای لاتین است به معنای «من منع می‌کنم.» این کلمه بعد از جنگ جهانی دوم و تشکیل سازمان ملل متحد به معنای کنونی آن رایج شد. در این قانون، وقتی در رای‌گیری نظر مخالف یک یا چند رای‌دهنده، فارغ از نتیجه شمارش آرا، بتواند نتیجه آرا را ملغی کند، می‌گویند «رای وتو شده‌است». پنج کشور امریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه و چین دارای «حق وتو» هستند.
این حق به شکلی طراحی شده است که در صورت رای آوردن یک طرح در شورای امنیت سازمان ملل، اعضای دائم این شورا می توانند صرفا با یک کارت قرمز، طرح را از دستور کار خارج کنند!
دولت روسیه، ۱۲۰ بار از این حق استفاده کرده که غیر از دو نوبت، همه آنها در زمان اتحادیه شوروی سابق بوده است. انگلیس نیز تاکنون ۳۳ بار از وتو استفاد کرده است. برخی از آنها به همراهی آمریکا و فرانسه و برخی نیز به تنهایی صورت گرفته است. دولت فرانسه نیز ۱۸ بار تاکنون از وتو استفاده کرده است، اما دولت چین با ۵ بار استفاده از وتو کمترین حد را به خود اختصاص داده است.
آمریکا و حق وتو
آمریکا نیز از زمان تشکیل سازمان ملل متحد تا سال ۲۰۰۴ میلادی ۷۷ بار از حق وتو استفاده کرده است که ۳۶ بار آن برای جلوگیری از صدور قطعنامه‌ها و بیانیه‌هایی علیه اسرائیل در درخواست از عقب‌نشینی از سرزمین‌های اشغالی بوده است. دولت روزولت بیشترین میزان وتوها را به خود اختصاص داده است. شماری از وتوهای علیه فلسطین به شرح زیر است:
جولای ۱۹۷۳: آمریکا در این سال، برای اولین بار از حق وتوی خود علیه فلسطین استفاده می‌کند. واشنگتن پیش‌نویس قطعنامه هند، اندونزی، پاناما، پرو، سودان، یوگسلاوی سابق و گینه را که خواستار خروج اسرائیل از سرزمین‌های عربی و به رسمیت شناخته شدن حق فلسطینیان بود، وتو کرد.
در فاصله سال‌های ۱۹۷۳ تا ۲۰۰۴ میلادی، آمریکا بیش از سی بار از حق وتوی خود علیه فلسطین استفاده کرده است. تازه‌ترین وتوهای آمریکا در حمایت ار رژیم صهیونیستی به این شرح است:
سال ۲۰۰۴: آمریکا دو بار برای نجات اسرائیل دست به دامن وتو شد.
سال ۲۰۰۶: شورای امنیت به دلیل وتوی آمریکا در صدور قطعنامه‌ای برای آزادی سرباز اسرائیلی اسیرشده توسط گروه‌های فلسطینی در مقابل آزادسازی اسیران فلسطینی و از بین رفتن محاصره ناکام ماند.
سال ۲۰۱۱: نیز آمریکا قطعنامه محکومیت شهرک‌سازی صهیونیستی را با وجود ۱۴ رأی موافق وتو کرده و از محکوم شدن اسرائیل در این پرونده نیز جلوگیری کرد.
تهدید بجای وتو
در نشست اخیر که تصویب پیش نویس فلسطین در دستور کار قرار داشت، امریکا توانست صرفا با استفاده از تهدید به وتو، جلوی یک قطعنامه ضداسرائیلی را بگیرد.
بر این اساس، در این نشست هشت کشور فرانسه، چین، روسیه (سه عضو دائم شواری امنیت)، به همراه اردن، آرژانتین، شیلی، چاد و لوکزامبورگ (اعضای غیر دائم) به طرح پیشنهادی فلسطین رای مثبت دادند.
در مقابل دو کشور آمریکا (عضو دائم شورای امنیت) و استرالیا که از هم پیمانان اصلی و نزدیک رژیم صهیونیستی هستند به این طرح رای منفی دادند. پنج کشور انگلیس (عضو دائم شورای امنیت)، لیتوانی، کره جنوبی، رواندا و نیجریه نیز رای ممتنع دادند تا طرح پیشنهادی فلسطین تنها با یک رای به حداقل ۹ رای برای تصویب نرسد.
منابع دیپلماتیک پیش از این اعلام کرده بودند که نیجریه به طرح پیشنهادی فلسطینی رای مثبت خواهد داد اما امتناع این کشور در لحظات آخر از ارائه رای مثبت، طرح تشکیلات خودگردان فلسطین را به شکست کشاند.
البته ناگفته پیداست که حتی اگر این طرح با ۹ رای مثبت نیز تصویب می شد آمریکا از حق وتو برای عدم تصویب آن استفاده می کرد، اما عدم رسیدن آرای مثبت لازم (۹ رای) باعث شد واشنگتن مجبور به استفاده از حق وتو نشود.
